Ünite Tekrar Testleri - 3

İnanılacak şeylere kısaca ve toptan inanmak demektir. İmanın en özlü ve en kısa şekli olan bu iman, tevhid ve şehadet kelimelerinde özetlenmiştir.

"Bir kişiyi söylediği sözde tasdik etmek, doğrulamak, söylediğini kabullenmek, gönül huzuru ile benimsemek, karşısındakine güven vermek, güvenlikte olmak, şüpheye yer vermeyecek biçimde içten ve yürekten inanmak”

İnsan düşünmeye başladığı çağdan itibaren: “Nereden geldim? Nereye gidiyorum? Öldükten sonra ne olacağım? Beni kim yarattı? Beni niçin yarattı? Beni yaratan üstün varlığın özellikleri nedir? metafizik âlem nedir?” gibi sorulara cevaplar arar. Çoğu zaman bu soruları aklıyla cevaplandıramaz. Çünkü aklı temel alan, gözlem ve deneye dayanarak akılla birtakım verilere ulaşan pozitif bilimler, duyuların idrak alanı dışında kalan bu sorulara tatmin edici cevaplar ortaya koyamaz. O zaman din, kişinin imdadına yetişir ve onu bu ve benzeri soruları cevaplarken içine düştüğü bunalımdan kurtarır. Allah’a iman etmekle kişi hem kendi varlığı hem de bütün varoluşla ilgili temel sorulara cevaplar bulur.

Yoksa kötülükleri yapıp yapıp da içlerinden birine ölüm gelip çattığında "Ben şimdi tövbe ettim " diyenlerle kâfir olarak ölenler için kabul edilecek tövbe yoktur. Onlar için acı bir azap hazırlamışızdır." (Nisa, 4:18)

Yalan üzere birleşmeleri aklen mümkün olmayan toplulukların aktara geldiği haberlere denir. İslam bilgi teorisin de ise bu kaynak, kesin ve rededilmesi mümkün olmayan bilgileri ifade eder. Bu haber kaynağıyla, duyularımızı aşan gayb alemi ile tecrübe alanımız dışında kalmış geçmiş olaylar hakkında gerçeğe uygun, objektif ve tartışmasız bilgi ediniriz. Böyle bir haberin sağladığı bilgi, duyular bilgisi gibi kesin ve zorunludur.

İslam’ın kuralları kıyamete kadar tüm zamanlar için geçerlidir. Bu anlamda tüm peygamberler İslam’ın peygamberleridir ve öğrettikleri inanç ve ahlak değerleri Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sahip olduğu değerlerden farklı değildir.

İslam'a göre insan bilme ve öğrenme özellikleriyle var olmuştur. Çevreyi algılamanın ve ilk bilgileri edinmenin yolu duyularla mümkündür. İnsan, herhangi bir eksiklik ve kusuru bulunmayan duyularla elde ettiği verileri aklıyla işleyip değerlendirerek bilgi üretir. Akıl ürettiği bilgiyi kullanarak yeni ve anlamlı sonuçlar çıkarır. İnsan akıl vasıtasıyla elde edemeyeceği ve duyuların ötesindeki bilgilere ancak doğru haber yoluyla ulaşır.

Buna göre;

I. selim akıl,
II. keşif ve ilham,
III. sezgi ve rüya,
IV. salim duyular

Doğru bilgi; içinde şüphe barındırmayan, gerçeğe tam olarak uyan ve kesin güven duyulan bilgidir. Doğru kararlar alabilmek ve doğru davranışlar sergileyebilmek için doğru ve güvenilir bilgilere ihtiyaç vardır. İslam, hayatın her anında doğru bilginin yol gösterici olmasını ister.

Dinin temellerini ortaya koyan haberdir, ancak haberin insanlar tarafından alınması duyular vasıtasıyla olur. Haberle gelen veriler akılla değerlendirilir, akıl bunları sağlam bir zemine oturtur ve bunu yaparken de duyular aracılığıyla elde edilen bilgileri kullanır. Duyuların bazı dış etkenlerle yanılabilmesi ihtimali karşısında akıl hakem vazifesi görerek duyu idraklerinin sağlamasını yapar.

Hz. Muhammed (s.a.v.), insanların ne kadar çok ibadet ederse etsin, yaptıkları bu ibadetlere karşı, kendi de dahil, hiç kimsenin Cennete giremeyeceğini söyler ve şu tavsiyede bulunur; “Orta yolu tutun ki, amacınıza ulaşabilesiniz.” (Hadis)