Ünite Tekrar Testleri - 1

Felsefi bir öğretiyi savunan ya da ortaya koyan filozofun
yaşadığı çağ ve içinde bulunduğu toplumun yapısı arasında
güçlü bir ilişki vardır. Örneğin, rasyonalizm Descartes
ile Fransa da ortaya çıkarken, empirizm John Locke ile
İngiltere’de ve bu iki felsefi öğretiyi uzlaştırmaya çalışan Kritisizmin
Kant ile Almanya’ da ortaya çıkması tesadüf değildir.

Düşünme etkinliği insanlara yalnızca özgürlük değil, keşfetme
hazzı da yaşatır. Yani akıl ile sınırlandırılamaz, duyularla
da bütünleşen bir olgudur. Bir bağlamda düşünce, hayatın
özünü ve kaynağını arayıp bulmak sürecidir.

İnsan akıllı bir varlık olması nedeniyle, yaşamını belli ilkelere
dayandırma eğilimindedir. Yaşamın ona sunduğu ilkeleri
sorgusuz kabul eden bir varoluş, hiç servisten geçmemiş bir
arabayı kullanmaya benzer. Araba şimdiye kadar hiç bozulmamış
olabilir ama bu onun ilerleyen süreçte sorun çıkartmayacağı
anlamına gelmez. Yani insan hayatın kendisine
sunduğu ilkeleri doğru ve sağlam olsalar bile sorgulanmadan
kabul ettiği sürece güvenilirliklerini anlayamaz.

“Dış dünyanın nesne ve olaylarını doğrudan deneyimleyemeyiz.
Deneyime giren şeyler, yalnızca o nesne ve olayların
zihnimizde ortaya çıkmasına neden oldukları duyumlardır.
Eğer bu duyumları başkalarına anlatmazsak, onlarla anlaşabilmek
bir yana, dış dünyanın bile var olduğunu kabul etmenin
mantıksal olarak imkansız olduğu sonucuna varmak
gerekmiş gibi görünür.”

Üzerinde deney ve gözlem yapılabilen somut olaylar, doğa
bilimlerinde bilimsel araştırmanın hareket noktasındadır. Deney
ve gözlemle elde edilen veriler genelleştirilir ve yasalar
elde edilir.

Hedonist (Hazcı) filozof Aristippos çok gösterişli giyinir, çok
kazanır ve kazancının tümünü dünya nimetlerinden olabildiğince
haz alarak yaşamak için harcardı. Bu düşünür öğretisini
hayata geçirmekteki becerisiyle ünlüdür.
 

Aristippos aşağıdaki özelliklerden hangileri üzerinde durarak
öğretisini ortaya koymuştur?
 

I. Evrensel sorunlara çözüm arayışı
II. Kimsenin ilgilenmediği konularla ilgilenmesi
III. Düşünceleri ve davranışları arasında tutarlılık olması

Aristo ve Platon’un felsefelerinde ilk defa ortaya çıkan felsefi
düşünce, en genel anlamıyla soyutlayıcı olan düşüncedir.
Platon düşündüğümüz dünyaya ideaları yerleştirir. Aristo ise
idealist felsefesinde “ ilk hareket ettirici” kavramıyla soyutlamanın
üst düzey sınırlarından içeri girer.

Platon’a göre bilgi ortaya çıkarken duyumlardan kaynaklanmaz
ve duyumlara göre şekillenen bilgi, bilgi değildir.
Aristoteles’e göre ise bilgi duyumla başlar ama duyum bilgi
için yeterli değildir. Duyum ve akıl birlikte hareket etmezse
bilim ve felsefe oluşamaz.

Eleştirel düşünme saplantısız, nesnel ve derinlemesine düşünme
anlamına geldiğinden, düşünmenin en gelişmiş şeklidir.
Eleştirel düşünme bu bağlamda özgürce değerlendirmemizi
ve seçim yapmamızı sağlayan bir süreçtir. Felsefe
ise,bu süreçte en önemli görevdedir.

“Gerçeği ve dünyayı bir bütün olarak kavrama denemesi olan felsefenin var olabilmesi, gelişebilmesi için, önünde hiçbir engel olmaması gerekir. Özgürlük yoksa felsefe de yoktur. Çünkü düşünce için felsefede sınır yoktur.