Ünite Tekrar Testleri - 7

Türk ordusu Doğu Cephesi’nde Ermenilere karşı kısa sürede başarı kazanırken Batı Cephesi’nde Yunanlarla uzun bir süre uğraşmak zorunda kalmıştır.

Aşağıdaki diyagram, Millî Mücadele Dönemi’nde ulusal bilincin ilk kez uyandırılmasıyla başlayıp ulusal birlik ve beraberliğin sağlanmasına kadarki süreci ifade eden olaylar dizisini göstermektedir.

Doğu’da yenilgiye uğratılan Ermeniler ile BMM arasında 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanmış, böylece Ermeniler Doğu’daki hak ve iddialarından vazgeçmişlerdir.

Bu bilgiden hareketle,

I. Ermeniler Misak-ı Millî'yi kabul etmiştir.
II. Doğu Cephesi kapanmıştır.
III. Doğu sınırı son şekline kavuşmuştur,

24 Nisan 1920’de yapılan Büyük Millet Meclisi toplantısında Mustafa Kemal, meclis başkanı seçildi. Bu toplantıda şu karalar alınmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra terhis edilmiş bazı komutan ve askerler, geçmişte eşkıyalık yapan kimi çeteler ve vatansever halkın katılımıyla oluşan Kuvay-ı Milliye birlikleri, işgal güçlerine karşı ani gece baskınları ile sabotajlar yaparak düşman işgalinin hızlı bir şekilde yayılmasını önlemişlerse de Anadolu’daki düşman varlığını sona erdirme başarısını gösterememişlerdir.

Osmanlı Devleti, VVilson ilkeleri’ne güvenerek Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamış, böylece Birinci Dünya Savaşı’ndan çıkmıştır, itilaf Devletleri’yle yapılacak olan kalıcı barış antlaşmasının da devletin bağımsızlığı ve bütünlüğüne aykırı özellikler taşıyamayacağı öngörüsünde bulunmuştur.

İstanbul Hükümeti’nin başında bulunan Damat Ferit Paşa, Şeyhülislam Dürrîzade Abdullah Efendi’den aldığı fetvayı 11 Nisan 1920’de İngiliz uçakları ile Anadolu’nun her yerine dağıttırmıştır. Bu fetvada; “Halife hazretlerinin emrinde bulunan İslam şehirlerinde halkı doğru yoldan çıkaranların hilafet merkezi ile memleketin ilgisini kesenlerin, halifeliğin yetkilerine karşı koyanların asi olduğunu; dağılmaları hakkında devletçe verilen emirlerden sonra da inat etikleri takdirde halkı kötülükten kurtarmak için bunların katledilmeleri şeriat hükümlerine göre farzdır’’ denmekteydi.

Bu bilgiye göre,

I. Millî Mücadele, İstanbul Hükümeti tarafından devletin siyasi varlığına bir tehdit olarak görülmüştür.
II. İstanbul Hükümeti Millî Mücadelecileri İngilizlerle iş birliği e is \ Yayınları yaparak etkisiz hâle getirmek istemiştir.
III. İstanbul Hükümeti, halkı dinî unsurları kullanarak Millî Mücadele’den uzak tutmayı amaçlamıştır.

Millî Mücadele yıllarında Anadolu halkının padişah ve İstanbul Hükümeti’ne olan güven ve bağlılığını sarsan gelişmeler yaşanmıştır.

Sevr Antlaşması’nda,

• Boğazların uluslararası bir komisyon tarafından yönetilmesi,
• Kapitülasyonların en geniş şekliyle uygulanması,
• Anadolu’nun doğusunda Ermenistan ve Kürdistan devletlerinin kurulması

Mustafa Kemal Samsun’a çıktığı günlerde bütün milletin birlik ve beraberlik hâlinde hareket etmesi hâlinde iki yıl içinde vatanın kurtuluşunun sağlanabileceğini söylemiş ancak vatanın düşmandan tamamen temizlenmesi üç yıl sürmüştür.