Ünite Tekrar Testleri - 9

Uluslararası ilişkilerde siyasi ve diplomatik yol ve yöntemlerle elde edilmesi mümkün olmayan millî hedefler, askerî harekat ve yöntemlerle elde edilmeye çalışılır. Bu millî hedeflerden en önemlisi milletin bağımsızlığı ve ulusal sınırlarının korunmasıdır.

Buna göre BMM Kurtuluş Savaşı sırasında,

I. İngiltere,
II. Ermenistan,
III. Yunanistan,
IV. Fransa,
V. İtalya

Sakarya Muharebeleri’nin 13 Eylül 1921'de zaferle sonuçlandırılmasından 26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz’un başlamasına kadar geçen sürede Yunan ordusu veya I. BMM ordusu herhangi bir saldırı ya da savunma hareketinde bulunmamıştır.

Bu durumun oluşmasında,

I. Yunan ordusunun işgallerini genişletmeye ara vermesi,
II. Türk ordusunun, eksikliklerini tamamlayarak taarruz gücüne ulaşmak istemesi,
III. Mecliste Başkomutanlık yetkisinin uzatılmasının tartışmalara neden olması

Kurtuluş savaşı Dönemi’ne ait yukarıdaki görseller incelendiğinde,

I. Ulusal bağımsızlık için topyekûn bir mücadelenin başlatıldığı.
II. Türk ordusunun bütün ihtiyaçlarının halk tarafından karşılandığı.
III. Türk halkı arasında güçlü bir dayanışmanın bulunduğu

Türk ordusu Büyük Taarruzla Anadolu’daki Yunan işgaline son vermiş, savaş sonrasında yapılan Mudanya Ateşkesi ile de Doğu Trakya kurtarılmıştır. Kısa bir süre sonra da Lozan Görüşmeleri başlamıştır.

Buna göre,

I. Askerî başarılar diplomatik başarılara ortam hazırlamıştır.
II. Doğu Trakya savaş yapılmaksızın kurtarılmıştır.
III. Mudanya Ateşkesi ile Kurtuluş Savaşı’nın diplomatik safhası başlamıştır.

Yukarıda I. İnönü Savaşı sonrası yaşanan gelişmeler ile ilgili bir diyagram hazırlayan Tarih Öğretmeni Cengiz Bey, öğrencilerinden bu diyagramda "?” işareti koyduğu yerlere hangi gelişmelerin yazılabileceğini sormuştur.

I. BMM tarafından 5 Ağustos 1921’de Başkomutanlık yetkisi verilen Mustafa Kemal, ordunun etkinliğini artırma konusunda Meclis’in bütün yetkilerini Meclis adına kullanmaya yetkili kılınmıştır.

Bu bilgilere dayanarak,

I. Yönetimin demokratikleştirilmesi sağlanmıştır.
II. işgallere karşı direnişin güçlendirilmesi amaçlanmıştır.
III. Meclis, yasama ve yürütme yetkilerini Mustafa Kemal’e devretmiştir.

Mustafa Kemal Paşa, Türk ordusunun Eskişehir - Kütahya Savaşlarında yenilmesi üzerine ismet Paşa’dan orduları Sakarya nehrinin doğusuna çekmesini istemiştir.

Mustafa Kemal’in, böylece,

I. kayıpları azaltmak,
II. İtalya'nın desteğini almaya çalışmak,
III. Yunan ordusunun savunma direncini kırmak

I. BMM ordularının Sakarya’da Yunanları kesin bir yenilgiye uğratmasından kısa bir süre sonra Fransa, I. BMM ile Ankara Antlaşması’nı imzalayarak Güney Doğu Anadolu’da işgal altında bulundurduğu bölgeleri terk etmiştir.

Bu antlaşmadan İngiltere’nin büyük rahatsızlık duymasında,

I. itilaf Devletleri bloğundaki birliğin bozulması,
II. I. BMM’nin daha da güçleneceğinden endişe etmesi,
III. uluslararası alanda Yunanlıları destekleyen tek itilaf Devleti olarak kalması