Divan Şiiri - 3

I. Divan edebiyatındaki gazelin konu bakımından halk şiirindeki benzeri koşmadır.
II. Şairlerin mahlas kullanmadan tasavvuf, felsefe veya dünyaya bakış açılarını genellikle iki beyitte anlattıkları nazım biçimi ’’tuyuğ"tur.
III. Çoğunlukla dört dizeden oluşan bentler hâlinde yazılan murabba, divan edebiyatının bestelenmeye en uygun aruz kalıplarıyla yazılan nazım şeklidir.
IV. Divan edebiyatındaki “menakıbname” ve “gazavatname”ler günümüzdeki öykü türüne kaynaklık eden ürünlerdendir.
V. Divan şiirinde bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiirlere “nazire” denir.

• Şeyh Galip
• Gülşehrî
• Nefî
• Nabî

I. 15. yüzyıl Çağatay Türk edebiyatının en önemli şairi ve hamse sahibi bir sanatçımızdır.
II. Muhakemetü’l-Lügateyn, Türkçe ile Farsçayı karşılaştırdığı eseridir.
III. Leyla ve Mecnun aşkını mesnevisine konu eden bir Türk şairidir.
IV. Mecalisü’n-Nefais, dinî-tasavvufi tarzda yazdığı bir mesnevidir.
V. Üçü Türkçe biri Farsça olmak üzere dört divanı bulunan sanatçı Anadolu dışında Türkçe şiir yazan ilk sanatçıdır.

I. Osmanlıda hükümdar çocuklarının doğum ve sünnet törenleriyle padişah kızlarının düğün törenlerini anlatan manzum, mensur ya da manzum-mensur karışık yazılan eserler genel olarak bu adı taşır.
II. Yazıldığı devrin ve özellikle saray ve çevresinin yaşama şeklini, eğlenme biçimlerini vermesi bakımından önemlidir.
III. Bilinen ilk örnekleri, III. Murat’ın oğlu III. Mehmet'in 1582’de yapılan sünnet töreni için Gelibolulu Ali ve intizami’nin yazdığı eserlerdir.

Divan edebiyatının en önemli mesnevilerinden biri kabul edilen --- 18. yüzyılda kaleme alınan, tasavvufi bir eserdir. Konusu itibariyle mesnevide geçen kişi ve yer adları birer semboldür, yani eser alegorik bir mesnevidir. 2042 beyitten oluşan eserdeki bazı motiflerin kaynağı Mevlana'nın Mesnevi’sidir. Nitekim şair eserin sonunda yer alan bir beyitte,

“Esrarını Mesnevi’den aldım
Çaldımsa da mîrî malı çaldım”
diyerek bunu açıkça belirtmiştir.

I. Fezail-i Mekke         → Fuzuli
II. Hüsn-ü Aşk            → Şeyh Galip
III. Siham-ı Kaza         → Nefî
IV. Kanuni Mersiyesi   → Bâkî
V. Hârname                → Şeyhi