12. Sınıf: Türk Dili ve Edebiyat - 3. Ünite: Şiir - Söz Sanatları - Test Çöz- 2023 Yeni MEB Eğitim Müfredatına Uygun Yeni Nesil Test Soruları
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
Düğünüm, derneğim, halayım, barım.
Toprağım, ekmeğim, namusum, arım,
Kilimlerde çizgi çizgi efkârım,
Heybelerin nakışına ölürüm.
Dörtlüğünün ilk dizesinde anlamca birbiriyle ilgili “düğün, dernek, halay, bar” sözcükleri kullanılmıştır.
İnsan dışındaki varlıkları insan gibi algılayarak, insana özgü nitelikleri o varlıklara benzeterek söz söyleme sanatına teşhis (kişileştirme) denir.
“Bir gül ki Yusuf gibi kokar
Koklamaya Yakup gibi burun lazım”
Kimi şiirlerde tarihte yaşamış önemli olay ya da kişiler hatırlatılarak söze anlam ve kuvvet katılır. Bu dizelerde “Yusuf ve “Yakup” sözleriyle Kuran’ı Kerim’de kıssaların en güzeli olarak anlatılan Hz. Yusuf kıssası hatırlatılmıştır.
Leylâ gelin oldu. Mecnun mezarda.
Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda.
Ateşten kızaran bir gül arar da,
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi.
Bu dörtlükle ilgili olarak
I. dizede telmih
II. dizede abartma
III. dizede hüsnütalil ve istiare
IV. dizede mecazımürsel ve kişileştirme vardır.
“Eğer benim ile gitmek dilersen
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim.”
Bu dizelerde altı çizili sözcük hem birliktelik hem de “memleket anlamına gelecek şekilde iki gerçek anlamda kullanılmıştır.
Şiirin en önemli unsurlarından biri de söz sanatlarıdır. Edebî sanatlar, dizelere çağrışım zenginliği ve çok boyutluluk katar.
Doğmanı bekledim battığın yerden
Dönmeyi bilmedin gittiğin yerden
dizelerinde “sevgili” ay gibi düşünülmüş fakat “ay” söylenmeden onu çağrıştıran “doğmak” sözcüğü kullanılmıştır, Dolayısıyla bu dizelerde ----- sanatı yapılmıştır.
"Güneş senin o güzel yüzünü görmek için
Sana bakmak için doğuyor âleme”
dizelerinde güneşin doğuş nedeni şairin bakış açısına göre değiştirilerek aktarılmıştır.
Ne mektup geliyor ne haber senden
Söyle de bileyim bıktın mı benden
Her akşam güneşin battığı yerden
Gözlerin doğuyor gecelerime
Ey çoban, bıçaktan keskin sesinle
Delinmiş, deşilmiş çaldığın kaval
Kaval mı yaralı, göynüm mü bilmem
Neyse elindeki çal çobanım, çal.
Yukarıdaki şiirin ilk iki dizesinde,
I. Nida
II. Teşbih
III. Hüsnütalil
IV. İstiare