Ünite Tekrar Testleri - 2

Nesnelerin bilincimiz dışında bağımsız varlıklar olduğunu
kabul etmek bir çelişmedir; çünkü böyle bir kabul, objelerin
tasarımlanmadan, düşünülmeden de var olduklarını ileri sürmek
demektir. Dışarıdaki objelerin var oluşlarını düşünmeye
ne kadar uğraşırsak uğraşalım, incelediğimiz hep kendi idelerimizdir.

Tenis oynadığımız zaman, hem düşünsel yanımızı hem de
fiziksel yanımızı kullanırız. Oyunun kurallarını, rakibimizin
bundan sonraki vuruşunu, yapacağı muhtemel yeri düşünür
ve vücudumuzu hareket ettiririz. Peki, düşünce ile vücut arasında
gerçek bir ayrım var mıdır; yoksa bu sadece kendimizi
tanıyıp anlamanın sade ve amaca uygun bir yolu mudur?

insan aklının da garip bir alınyazısı var: Kaçınamadığı sorular
yüzünden tedirgin olmak; gerçi bu sorular aklın yapısından
çıkarlar ama o bunlara yanıt da veremez; çünkü bunlar insan
aklının her türlü gücünün üstüne çıkarlar. Ama bu sorulara
yanıt veremezlik de edememiştir insan; bu yüzden sonu gelmeyen
çekişmelerin içine düşmüş ve karışmıştır.

Deniz en iyi ve en kötü sudur, balıklar için içilir ve kurtarıcı,
insanlar için içilmez ve yok edicidir.
Aynı ırmaklara girenlerin üstüne hep başka sular akar. Aynı
ırmaklara hem giriyoruz hem girmiyoruz, hem biziz hem değiliz.

Milet felsefi okulu düşünürlerinden;
Thales, yeryüzü ve gökyüzündeki her şeyin sudan olduğunu
Anaximandros, doğada varolanların Aperion'dan oluştuğunu
Anximenes, varolan her şeyin sıcak nefes adını verdiği havadan
oluştuğunu söylemiştir.

• Aristoteles'e göre varlık algıdan ibaret olmayıp tersine, var olduğu için algısı vardır.
 

• Berkeley, insanın yalnızca bilinç içeriklerini ve algılarını
bildiğini söyler, insan bu içeriklerin ve algıların dış
dünya denilen bir gerçekliğe dayandıklarını kesin olarak
bilemez.

Herakleitos, tüm varlıkların kendisinden çıktığı ilk madde
(arkhe) problemini ele almış; dünyada sükûnet ve barışın bulunmadığını
öne sürmüştür. Ona göre, evrende tam bir mücadele,
savaş ve değişme vardır. Bu değişmeyi ifade edebilmek
için de o ilk maddenin ateş olduğunu dile getirmiştir.
Zira, ateş sürekli olarak değişir ve yakarak, yıkarak varlığı da
değiştirir, dönüştürür.

Sartre'a göre insanda var oluş özden önce gelir. Buna göre
insan özünü kendisi oluşturur. Yani insan yaşam içinde şekillenir.
Objede ise bunun tersi gözlenir. Çünkü objenin özünü
insan belirler ve hangi amaç için düşündüyse ona uygun
olarak imal eder.

Özne için bir güneşi algılamak ile bir dikdörtgeni düşünmek
bilgi olmak bakımından aynıdır. Aralarındaki fark, güneşin
doğrudan algı alanına, diğerinin ise düşünme alanına ait bir
bilgi olmasıdır.