Ünite Tekrar Testleri - 1

Psikolojideki yaklaşımlardan işlevselliğin savunucuları olan
W. James ve J. Devvey felsefe öğretilerinde pragmatizmin
temsilcileri olarak karşımıza çıkar. Düşüncenin değeri o düşüncenin
pragmatik amaçlarına bağlıdır diyen pragmatizm,
psikolojinin konusu bireye pratik yaşamda sağlayacak fayda
olmalıdır diyen işlevselcilikten farklı değildir.

Doğru ve yerinde kullanıldığı zaman çok etkili bir bilgi kaynağı
olan internet, bu konuda dikkatli olmayan insanların
varlığı ve doğruluğu belli olmayan her türlü bilgiyi paylaşma
gayreti içine girmesiyle, doğru bilgiyi bulmanın çok zor hale
gelmesine neden olmaktadır. Bu durum bilgi kirliliğine neden
olmaktadır. İnternetteki özgürlük ile sınırsız bilgiye ulaşılabilmektedir.
Fakat bu bilgiler, sistemli ve doğru kaynaklardan
yapılmadığı taktirde, bilgiye ulaşmak hem çok zor hem de
tehlikeli olabilir.

Epistemoloji'ye göre bilgi, bilgisi edinilen şeyle tam uygunluğunu
dile getiren bir kavramdır. Bilginin, bilgisi edinilen nesneyle
tam çakışmasıdır. Düşüncenin objesine uygunluğudur.
Sözü edinilen şeyle söylenilenin uygunluğudur.

Comte'a göre bilimler deney ve gözlem yoluyla somut olgular
üzerinde çalışarak esas bilgiye ulaşmayı amaçlarlar. Felsefe
de esas bilgiye ulaşmak için bütün metafizik boyuttan
ayrılmalı ve somut olgularla yol almalıdır.

Bir cümlenin doğru olup olmadığı o cümlenin içeriğinin olgularla
desteklenmesine bağlıdır. Bu ise, duyumlarla saptanabilir.
Eğer bir cümle duyumlarla destekleniyorsa doğrulanabilir;
bunun tersi bir içerik taşıyorsa, bunun doğru olup
olmadığı belirlenemez.

Comte’a göre, insanın düşüncesi üç evreden geçmiştir.
Bunlar teolojik, metafizik ve pozitivist evredir. Pozitivist
evrede, görünenlerin gerisindeki güçlere ya da özlere ilişkin
metafiziksel açıklamalardan vazgeçilir, algılanamayan,
nedenleri bulmayı amaçlayan araştırmalar bir yana bırakılır.
Olgular arasındaki ilişkiler ya da yasalar pozitif yöntemlerle
çıkarılmaya çalışılır.

J. Locke'a göre, bilgi sadece duyumlardan gelir, deneyim
dışında bilgi edinilemez, dolayısıyla zihinde bulunan her şey
duyumlar ve deneyim vasıtasıyla elde edilir.

Galilei, Aristo'nun aynı maddeden yapılmış farklı ağırlıktaki
iki cisimden ağırlığı fazla olanın daha hızlı düştüğü iddiasını
çürütmek için Pisa deneyini yapmıştır. Bu deneyde biri hafif
diğeri ağır iki cismi Pisa kulesinden aynı anda bırakır. Bu
deneyin gerçek katkısı felsefeye olmuştur. Galilei büyük bir
cesaretle Aristoteles'e, yeni bir gözle Doğa kitabını açarak
okumayı önermektedir.

Şüphe bilim için, bilim insanının her adımını sorgulaması ve
doğru sonuca ulaşması içindir. Varsayımı bilgiye dönüştüğünde
şüphe etmeyi bırakır. Buna karşın septikler her zaman
her şeyde şüphe ederler. Çünkü onlara göre mutlak
bilgiyi elde etmek imkansızdır.

Platon’un bilimler sınıflanmasında yer alan ilk bilim, aritmetiktir.
Aritmetik, sayının ve sayısal ilişkilerin soyut bilimi olup,
Platon’a göre kavramsal değeri, onun insan zihnini duyusal
olandan kurtararak, soyut düşünceye geçişi sağlanmasından
ileri gelir.