7. Sınıf: Fen Bilimleri - 4. Ünite: Saf Madde ve Karışımlar - Karışımların Ayrılması Test Soruları
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
Karışımları ayırmak için kullanılan yöntemlerden biri de süzme ile ayırmadır. Sıvılarda dağılmış hâlde bulunan katı taneciklerinin bir süzgeç yardımıyla ayrılması işlemine süzme denir. Süzme işlemi için süzgeç adı verilen kağıt veya diğer malzemelerden yapılmış araçlar kullanılır.
Bazı karışımları ayırmak için yapılan süzme işlemi ve sonuçları aşağıdaki gibidir.
ÖRNEK | SONUÇ |
Suda pişirilen makarnanın sudan ayrılması için makarna suyu ile beraber süzgece döküldü. Su süzgecin deliklerinden akıp giderken, makarna süzgeçte kaldı. | Makarna - su karışımı birbirinden ayrıldı. |
Bir miktar tuz, su içerisine atılıp karıştırıldı. Daha sonra karışım ince süzgeç kağıdına döküldü. Su süzgeç kağıdının ince deliklerinden akıp gitti. | Tuz - su karışımı birbirinden ayrılmadı. |
Çamurlu sudan çamuru ayırmak için süzgeç kağıdı kullanıldı. Çamur süzgeç kağıdı üzerinde kalırken, su kağıt altına konulan kapta toplandı. | Çamur - su karışımı birbirinden ayrıldı. |
Çakıl taşı - kum karışımı süzgeç kağıdına döküldü. Ancak her iki maddeninde süzgeç kağıdından geçemediği gözlendi. | Çakıl taşı - kum karışımı birbirinden ayrılmadı. |
Petrolün Bileşenlerine Ayrılması
Ham petrol farklı kaynama noktalarına sahip farklı maddeler içerir. Saf petrol besleyici olarak adlandırılan kazana gönderilir. Isıtılan karışım daha sonra damıtma kulesine gönderilir. Damıtma kulesinde kaynama noktası düşük olan bileşikler sıra ile buhar olarak yükselirken kaynama noktası yüksek olanlar sıvı olarak damıtma kulesinin tabanında birikir. Böylelikle petrol bileşenlerine ayrılır.
Bir karışımı oluşturan K, L ve M katılarının suda ve alkolde çözünme durumlarını gösteren tablolar aşağıda verilmiştir.
Karışmış hâlde bulunan K, L ve M maddelerini ayırmak için karışıma ilk önce alkol ilave edilip karıştırılıyor ve 1. süzme işlemi yapılıyor.
Daha sonra süzgeç kağıdında kalan maddeler su ile karıştırılıp 2. süzme işlemi yapılıyor.
Buna göre,
I. 1. süzme işleminden sonra süzgeç kağıdında sadece K katısı bulunur.
II. K, L ve M maddeleri eleme yöntemi yardımıyla ayrılır.
III. 2. süzme işleminden sonra süzgeç kağıdında L katısı bulunur,
Bilgi: Karışımlar türüne ve fiziksel durumuna göre farklı yöntemler ile birbirinden ayrılabilirler.
Yukarıdaki tabloda bazı karışımları ayırma yöntemleri verilmiştir.
Buna göre;
I. X - Y karışımı tuzlu su olabilir.
II. Y su ise Z alkol olabilir.
III. Y - V karışımı çözelti olabilir.
IV. T’nin yoğunluğu Z’nin yoğunluğundan kesinlikle büyüktür,
Aşağıda “Hafif Tane Ayırma Makinesi” çalışma prensibi verilmiştir.
Bir ton kapasiteye sahip bekletme silosuna alınan ürün, ana makine üzerindeki titreşimin elektronik hız kontrolü cihazı ile sağlandığı tabla üzerine dökülür. Tabla eğimi hidrolik olarak sağa - sola ve öne - arkaya olarak ayarlanabilmektedir. Elek altında bulunan üç adet aspiratör yardımıyla eğimden de yararlanılarak ürün küçük olan tanelerden ayrılır. Paketleme için uygun olmayan ürünler geri dönüşüm bandına alınırken, uygun ürünler çuvallanarak depolanır.