Ünite Tekrar Testleri - 1

Şüphecilik ilkesine saygılı hiçbir bilim eri, bulgusunun son ve kesin olduğunu savunamaz. Bilimsel yayınların çoğu yeni yapılacak deneylerle sınanır. Bilim ancak sınanmaya açık olduğu takdirde kendini yenileyebilir.

K. Popper'a göre bilim, belirli özel koşullar altında gözlemlenen ya da gözlemlenecek olan açısından her zaman tehlike içindedir. Bilimsel kuramlar, gözlemler ve beklentilerle uyuşmadığı takdirde terkedilmeye ya da değiştirilmeye mahkumdur. Bilim hiçbir zaman doğayla ilgili olarak kesin, değişmez ve mutlak doğrulara ulaşmış olduğunu saklayamaz.

İnsan bilimlerinden tarih toplumların geçmişini, sosyal antropoloji kültürü, psikoloji insan davranışlarını inceler. Pozitif bilimlerden biyoloji canlıları, fizik maddeyi inceler

Popper'a göre zarı her attığımızda ikinin gelme olasılığı birden fazla değilken, bir zarı altı bin kere attığımızda ikinin gelme olasılığı bin civarında olabilir. Bu nedenle doğa bilimlerinde gözlem sayısının artması sonucun da kesinliğinin artacağı anlamına gelmez. Defalarca aynı sonucu veren bir gözlemin bir sonraki gözlemde çürümesi olasılığı her zaman vardır.

Doğa olaylarını açıklamak için otoritenin kitaplarına bağlı kalmak sadece sorumluluktan kaçmaktır. Doğruluğu genel nitelik taşıyan bilimsel yargılara ulaşmak, ancak deney ve gözlem yapmakla mümkündür. Bunun içinde zor da olsa insan zihnini yanıltabilecek inanç, değer ve öğretilerden kurtulmak gerekir. Böylece tek tek olgulardan genel hükümlere varılabilir

Bilim; gözlem ve deney yoluyla doğrulanabilir olan önermeler sağlar. Buna karşın metafizik; gözlem ve deneye konu yapılmayan yani sınanamayan, dolayısıyla ne doğrulanabilecek ne de yanlışlanabilecek önermelerden oluşur. Örneğin, evrende bir amacın var olduğunu söyleyen bir önerme, gözlem ve deney yoluyla sınanamaz. Bu önerme olgusal olarak doğrulanabilir olan bir içerikten yoksundur

Genleşme ile ısı arasındaki ilişkinin araştırıldığını düşünelim. Bilim insanı, yaptığı deneylerde genleşme ve ısıyı ayrı ayrı ele almaz. Bu ikisini birleştirerek birini diğerinin sebebi, ötekini de sonucu sayar. Böylece ısı gibi bir nedenin metaller üzerinde genleştirici bir sonuç doğuracağını ortaya koymuş olur. Burada iki olaydan birinin neden, diğerinin sonuç olduğunu ortaya koyan ise akıldır

Bilimsel bilgi akla, gözlem ve deneye dayanan, herkesin soruşturmasına açık, nesnel ve genelleyici bilgidir. Felsefe bilgisi ise; insanın, evrenin niteliği ve yapısı hakkında gözlediklerine dayanarak düşünmesi sonucu ortaya çıkmıştır.

Bilim ve getirdikleri pek çok filozof ve bilim insanı tarafından eleştiriye uğrar. Sanayinin insanı köle durumuna düşürdüğü, savaşların insanları yok ettiği, insanların yıkımını hazırlayan bir etkinlik olduğu söylenir. Bu eleştirilere Albert Boyet'in şu sözü yetecektir; “Suç işlerinde kullanıldığı zaman bilim bir suç ortağı değil, olsa olsa bu işin kurbanıdır.”

Bilim insanları kendilerinden önceki bilim insanlarının bulgularından yanlış olanların yanlışlığını ortaya koymuş, doğru olanların ise alanını genişletip onlara yeni doğrular ekleyerek bilimi günümüze kadar getirmişlerdir.