Destek ve Hareket Sistemi - 2

Kalemi tutup deftere yazı yazma, okul servisine yetişmek için koşma, masadaki kitabı alıp kitaplığa koyma gibi hareketlerimiz destek hareket sistemindeki kaslarımız yardımıyla gerçekleşir. İsteğimizle çalışan çizgili kaslarımız iskeletimizin hareket etmesini sağlar. İstemsiz olarak çalışan düz kaslar ise iç organların çalışmasında görev yapar. Tüm kaslar kasılıp gevşemek için enerjiye ihtiyaç duyar. Elastik yapıya sahip olan kaslar kasıldıktan sonra eski hâline dönmek için gevşerler.

Yan yana veya uç uca gelen kemiklerin aralarında görevlerine ve hareket durumlarına göre bağlantılar oluşur. Bu bağlantılara eklem denir. Eklemler hareket etme derecelerine göre oynamaz, yan oynar ve oynar eklemler olarak üçe ayrılır.

İskeletimizin bazı bölümlerinde bulunan kemik çeşitleri aşağıdaki gibidir.

Vücudumuzda bulunan kemikler şekillerine göre uzun, kısa ve yassı olmak üzere üçe ayrılır. Boyu eninden uzun olanlar uzun kemik, eni boyuna yakın olanlar kısa kemik, yassılaşmış kemikler ise yassı kemiklerdir.

Şekilde insan vücudunun bazı bölümlerindeki kemikler numaralandırılmıştır.

Kısa kemik: Boyu ve eni hemen hemen aynı olan kemiklerdir.
Uzun kemik: Boyu eninden belirgin bir şekilde daha uzun olan kemiklerdir.
Yassı kemik: Enleri kalınlıklarından fazla olan kemiklerdir. Bu kemiklerde belirgin bir boy uzunluğu bulunmaz.

Aşağıdaki grafikte H, I ve Z kemiklerine ait en, boy ve kalınlık değerleri cm cinsinden verilmiştir.

Aşağıda diyafram ve göz kapağı ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir.

Diyafram, akciğerin hemen altında bulunan, göğüs boşluğunu karın boşluğundan ayıran kasa verilen isimdir. Solunumda görev yapan diyafram, nefes aldığımızda kasılır ve düzleşir; nefes verdiğimizde ise gevşer ve kubbeleşir. Doğru nefes egzersizleriyle diyafram kası güçlendirilebilmektedir.

Göz kapağı gözü kapatarak koruyan bir yapıdır. Gözün sürekli nemli kalması için gün içinde sürekli açılıp kapanarak göz yaşı ve diğer salgıları göze yayar. Tehlikeli durumlarda kapanma refleksi göstererek gözü dış etkilere karşı korur.

Vücudumuzda bulunan bazı kaslar ve özellikleri aşağıda verilmiştir.

Sevda Öğretmen, destek ve hareket sistemini işledikten sonra omurgamızın sağlığı için duruş bozukluğu hakkında aşağıdaki bilgileri vermiştir.

Duruş bozukluğu günlük hayatımızda üstünde durmadığımız, önemsemediğimiz ama yaşam konforumuzu ve destek hareket sistemimizi tehdit eden bir rahatsızlıktır. Duruş bozukluklarının en sık karşılaşılan belirtileri de bel ağrısı, sırt ağrısı ve boyun ağrısıdır.

Duruş bozukluklarını önlemek için;

• Çalışırken öne eğilmemeli, ayarlanmış olan arkalığa sürekli dayanmalı ve dik oturmalıyız.
• Sırt çantamızı tek omzumuzda değil iki omzumuzda taşımalıyız.
• Bir yükü kaldıracağımız zaman; yükü tek başımıza kaldıramayacak kadar ağır olup olmadığından emin olduktan sonra, dizlerimizi çömelme pozisyonuna büküp, sırtımızı dik tutarak yükü kaldırmalıyız.
• Yürürken omurgamızın dik olmasına dikkat etmeli, kambur yürümemeliyiz.

Yukarıda insan iskeletinde bulunan kafatası kemiğinin yapısı gösterilmiştir.

Buna göre,

I. Kafatası kemiği şekil olarak kısa kemik yapısına sahiptir.
II. Kollarımızda ve bacaklarımızda da şekil olarak bu kemiğe benzer kemikler bulunur.
III. Kafatası kemiği, beynimizi dış etkilere karşı korur.

Kolumuzda bulunan bazı kaslar aşağıdaki gibi harflerle belirtilmiştir.

Fen bilimleri öğretmeni insan vücudundaki eklemleri modellemek için sınıfa masa lambası getiriyor. Masa lambasının 1, 2 ve 3 numaralı kısımlarını hareket edebilme özelliklerine göre eklem çeşitlerine benzetiyor. 1 numaralı kısım lambanın masaya sabitlenmesini sağlayarak, lambanın hareket etmesini engelliyor. 2 numaralı kısım lambanın iki ana gövdesini birbirine bağlıyor ve üst gövdeye 15° hareket etme imkanı sağlıyor. 3 numaralı kısım ise duyu gövdeye bağlıyor. Duy yukarı aşağı, ileri ve geri olmak üzere ayrı ayrı 180° hareket edebiliyor.