Bileşke Kuvvet - 3

Bir cisme birden fazla kuvvetin etki ettiği durumlarda, bileşke kuvvet sıfır ise cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir.

Buna göre,

I. Dalda durmakta olan elma
II. Duvarda asılı olan tablo
III. Sabit süratle girmekte olan otomobil

Sürtünmesi önemsenmeyen yüzeyler üzerinde K cismi sabit hızla hareket etmekte ve L cismi ise yavaşlayan hareket yapmaktadır. Cisimler okla gösterilen yönde hareket etmektedir.

Birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapan kuvvete bileşke kuvvet denir.

Sürtünmesi önemsenmeyen yatay düzlemdeki bir cisme üç kuvvet etki etmektedir. Tabloda cisme etki eden kuvvetlerden ikisine ve bileşke kuvvete ait bazı bilgiler verilmiştir.

Buna göre cisme etki eden 3. kuvvetin yönü, büyüklüğü ve doğrultusu ile ilgili,

I. Yönü doğuya doğrudur.
II. Büyüklüğü 2 N’dur.
III. Doğu-batı doğrultusundadır,

K cismine uygulanan kuvvetler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Sürtünmesi önemsiz yüzey üzerinde durmakta olan K, L, M ve N cisimlerine yatay düzleme paralel kuvvetler şekildeki gibi uygulanıyor.

Aşağıda sabit süratle hareket etmekte olan L cisminin hareket yönü verilmiştir.

Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir. Dengelenmiş kuvvetler hareketsiz bir cisme etki ederse cisim hareketsiz kalmaya, hareket hâlindeki bir cisme etki ederse cisim sabit süratle hareket etmeye devam eder.

İki ya da daha fazla kuvvetin yapmış olduğu etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke kuvvet adı verilir. Aynı yön ve aynı doğrultudaki kuvvetlerin bileşkesini bulmak için kuvvetlerin büyüklükleri toplanır. Aynı doğrultuda ve zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesini bulmak için büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkartılır.

Aşağıdaki şekilde birim kareler üzerinde kuvvetler verilmiştir.

Şekildeki K cismi uygulanan kuvvetler ile dengelenmiştir.

Bir cisim üzerine etki eden iki veya daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen etkiye bileşke kuvvet denir.
Bir cisme etki eden kuvvetler aynı yönlü ve aynı doğrultulu ise kuvvetler toplanarak bileşke kuvvet bulunur.
Bir cisme etki eden kuvvetler aynı doğrultulu ve zıt yönlü ise büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkarılarak bileşke kuvvet bulunur.

Aşağıda yatay düzlemde durmakta olan bir cisim üzerine aynı anda etki eden dört kuvvetin özellikleri verilmiştir.