Ünite Tekrar Testleri - 1

Esin Öğretmen tahtaya asmış olduğu afişin bazı bölümlerinde yer alan bilgilerin üzerini kırmızı kartonlarla kapatıp öğrencilerinden birinci görseldeki galaksi türü için bir örnek vermelerini, dördüncü galaksinin ise türünün ne olduğunu cevaplamalarını istemiştir.

Tangram plastik ya da ahşaptan yapılmış farklı geometrik şekillerdeki parçaları bir araya getirerek çeşitli desenler oluşturma esasına dayalı yaratıcı bir zeka oyunudur.

Şekilde 4 parçadan oluşan bir Tangram modeli (Şekil -1 ) verilmiştir.

1. Dünyadan bakıldığında bir arada duruyormuş gibi gözlenen yıldız gruplarıdır. 
2. Sarmal, eliptik, düzensiz şekilli olabilen dev sistemlerdir.
3. Gök cisimleri arasındaki mesafeyi ifade etmek için kullanılan uzaklık birimidir.
4. Güneş çevresinde uzun ve eliptik bir yörüngede dolanan, donmuş hâlde gaz ve taş parçalarından
oluşan bir gök cismidir.

NASA’nın tahminlerine göre gezegenimizin çevresinde yaklaşık 500 bin insan yapımı obje var. Bu objelerin büyük bir kısmı uzay çöpü olarak adlandırılan nesneler. Uzay çöplerinin sadece uzayı kirletmekle kalmayıp uzay
araçlarına, uydulara ve uzay istasyonlarına zarar verebileceği öngörülüyor. Bu nedenle uzay çöplerinin temizliği
için farklı fikirler ortaya atılıyor. En son ortaya atılan fikir, yörüngeye ileri bir teknoloji ürünü olan battaniye benzeri bir araç yollamak ve çöpleri bu araca sarıp atmosfere çekerek düşmesini sağlamak. Battaniye benzeri bu aracın yüzey alanının 0,2 metrekare, kalınlığının 10 mikron olacağı yapısının ise esnek bir plastik içereceği ve aracın dört köşesinde küçük bir roketin yer alacağı belirtiliyor.

Yukarıdaki metinde uzay battaniyesinin özellikleri ve kullanım amacıyla ilgili bazı bilgiler verilmiştir.

Karya ince karton borunun ucuna A merceğini, kalın karton borunun ucunu B merceğini yukarıdaki şekilde gibi
yerleştirerek küçük bir teleskop modeli oluşturuyor.

Daha sonra ince karton boruyu kalın borunun içerisinde ileri geri hareket ettirerek Ay’ı gözlemlemek istiyor.

Grafik - 1: Uydu Sistemlerinin Ülkelere Göre Dağılımı (UCS, 2015)

Grafik - 2: Uydu Sistemlerinin Kullanım Amaçları (UCS, 2015)

Yukarıda yapay uyduların ülkelere göre dağılımını Grafik -1 ve kullanım amaçlarını Grafik - 2 ile gösteren grafikler verilmiştir

Küçük uydular 1980’li yıllardan beri, nano uydular ve küp uydular ise son 15 yıldır uzaya gönderilmektedir. Bu
yeni nesil uydular çoğunlukla uzaktan algılama, iletişim ya da bilimsel araştırma görevleri ile genellikle Dünya’nın yörüngesine konuşlanmaktadır.

Aşağıdaki tabloda küçük uydular kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmıştır.

El-Fezari astronomi ölçümlerinde kullanılan ölçüm cihazı olan ilk usturlabı yapmıştır. Harezmi Ay, Güneş ve
gezegenlerin konumlarını hesaplamak üzerine çalışmalar yapmıştır. Ömer Hayyam ise bir yıldaki gün sayısını
hesaplamış ve Sultan Melikşah için bir takvim hazırlamıştır.

İlk kez Güneş merkezli bir evren modelini tanımlayan (M.Ö. 270) Aristarchus’tan yüzyıllar sonra Copernicus
kendi evren modelini 1543’te yayınlamıştır. Bundan bir süre sonra Kepler gezegenlerin yörünge hareketlerini
formülize ettiği “Kepler Kanunlarım” yayınlamış ve gezegenlerin eliptik bir yörünge ile Güneş’in etrafında döndüğünü ispatlamıştır. Hans Lippershey’in 1608 yılında teleskobu icat etmesiyle birlikte astronomideki gelişmeler de hızlanmaya başlamıştır. Bu dönemde Galileo Galilei, Lippershey’in icadını kullanarak kendi daha gelişmiş teleskobunu icat etmiş, bu teleskopla Ay yüzeyini inceleyerek ilk Ay haritasını yapmış, Jüpiter’in dört uydusunu ve Güneş lekelerini keşfetmiştir.

Yukarıda astronomi biliminin tarihsel gelişimi ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir.

Yukarıda Cassini uzay aracı ile ilgili bir yazıya yer verilmiştir.

Bilgi: Dünya’nın  yörüngesinde bulunan ve herhangi bir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tümü uzay kirliliği olarak adlandırılır.

Şekildeki görsel incelendiğinde uzay kirliliğinin yol açabileceği olası sonuçlarla ilgili,

I. Uzaydaki atıklar Dünya yüzeyine düşerek geri dönüşü olmayan zararlar verebilir.
II. Uzay kirliliğine neden olan cisimler Dünya’nın yörüngesinde çok hızlı ve başıboş dolaştığı için gelecekte uzay araştırmaları zorlaşabilir.
III. Uzayda görevine devam eden insanlı ve insansız uzay araçları zarar görebilir.