Değişen Dünyada Değişen Osmanlı - 4

Osmanlı Devleti’nde 1851 yılında “Şirket-i Hayriye” adı ile bir vapur işletme şirketi kurulmuştur. İlk toplu taşıma ise 1870’te ”Omnibüs” adı verilen büyük faytonlarla yapılmıştır. Omnibüslerin ihtiyacı tam karşılayamaması nedeniyle 1871’de atlı tramvaylar kullanılmıştır. Ayrıca İzmir-Aydın arasına 131 km’lik bir demir yolu hattı döşenmiştir.

Osmanlı Devleti’nde yaşanan bu gelişmelerle ilgili olarak;

I. Tarım gelirlerinin arttığı
II. Sanayi tesislerinin kurulduğu
III. Ulaşım imkânlarının yaygınlaştığı

III. Selim’in Nizam-ı Cedid çalışmaları içinde askerî mühendislik ve kurmaylık eğitimi vermek üzere Kara Harp Okulu (Mühendishane-i Berrî-i Hümayun) açıldı. Tersaneler ve baruthaneler elden geçirilerek, devrin ihtiyaçlarına cevap verebilecek hâle getirildiler. Batı’dan çok sayıda askerî uzman ve teknik danışman davet edilerek ordu ve donanmanın çağdaş normlara kavuşturulması sağlandı.

II. Mahmut Döneminde ıslahatlara en büyük engel durumunda olan Yeniçeri Ocağı kaldırılarak yerine Avrupa tarzında modern bir ordu kuruldu.

III. Selim Döneminde;

• Nizam-ı Cedid adıyla Avrupa tarzında bir askerî birlik oluşturulmuştur.
• Avrupa başkentlerinde daimî elçilikler açılmıştır.
• Batı dillerinde yazılmış önemli eserler Türkçeye çevrilmiştir.

Osmanlı Devleti’nde birçok padişah ve devlet adamı özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda mevcut kurumlan ıslah etmeye yönelik yenilikler yapmış ve yeni kurumlar oluşturmuşlardır.

Osmanlı Devleti’nde çiftçileri destekleyecek ve onlara kredi verecek bir banka yoktu. Çiftçiler borçlarını ödeyebilmek için tefecilere yüksek faizler ile borçlanıyor ve borçlarını ödemekte zorlanıyorlardı. Mithat Paşa 1863 yılında, çiftçileri desteklemek için çiftçilerin oluşturduğu kaynakla Memleket Sandıklarını kurmuştur. Memleket Sandıkları milli bankacılığın ilk örneği olarak tarihe geçmiştir.

Lale Devri’nde ilk kez Avrupa’da geçici elçilikler oluşturulmuştur. İlk kez “çiçek aşısı” uygulanmıştır. Çini atölyeleri açılmıştır. 1720 yılında itfaiye teşkilatı (Tulumbacılar) kurulmuştur. Matbaa getirilerek kitap basım işleri hızlanmıştır.

1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı, Türk demokrasisinin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Tanzimat Fermanı’nda yer alan maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir.