Ünite Tekrar Testleri - 2

Yukarıda farklı maddelere ait tanecik modelleri verilmiştir.

Sıfır Atık”, Türkiye’de 2017 yılında Ekim ayında
başlatılan, israfın önlenmesini, kaynakların daha
verimli kullanılmasını, oluşan atık, miktarının azaltılmasını,
etkin toplama sisteminin kurulmasını atıkların
geri dönüştürmesini kapsayan atık önleme
yaklaşımı olarak tanımlanan bir hedeftir.
Sıfır Atık Projesi, 2018 - 2023 dönemini içeren Sıfır
Atık Yönetimi Eylemi Planı çerçevesinde aşamalı
olarak hayata geçirilecektir. Sıfır Atık Projesi’nin
2018 itibarıyla aşamalı olarak;
• Kamu kurumlarında,
• Terminallerde (havaalanı, otogar, tren garı vb.),
• Eğitim kurumlarında (üniversite, okul vb.),
• Alışveriş merkezlerinde,
• Hastanelerde,
• Eğlen-dinlen tesislerinde (otel, restoran vb.),
• Büyük işyerlerinde uygulanması ve 2023 yılında
tüm Türkiye’de uygulanmaya geçilmesi hedeflenmektedir.

Kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli fiziksel veya kimyasal işlemlerden geçirilerek
ikincil ham madde olarak tekrar üretim sürecine kazandırılmasına geri dönüşüm denir.

Aşağıda insanların geri dönüşüm konusunda davranışların belirlemesinde kullanılan ölçekten bir bölüm verilmiştir.

Sınıfta öğrencilerine ölçeğin sadece bu kısmını uygulayan Adil Öğretmen çevre ve geri dönüşüm konusunda en duyarlı kişinin Hatice olduğunu açıklamıştır.

Bilgi: Bir maddenin başka bir madde içinde homojen olacak şekilde dağılmasına çözünme adı verilir.
Bir araştırmacı çözünme hızına etki eden faktörleri belirlemek için aşağıdaki etkinliği hazırlıyor.

Deneyin Yapılışı:

Her bir düzenekte kullanılan özdeş bardaklara eşit miktarda su ve şeker konularak şekerlerin çözünme süreleri
kronometre yardımıyla ölçülüyor.
Araştırmacının gözlem sonuçları aşağıdaki gibidir.
• I. düzenekte sıcak suda daha hızlı çözündü.
• II. düzenekte toz şeker daha hızlı çözündü.
• III. düzenekte karıştırma işlemi çözünme hızını artırdı.
Buna göre araştırmacının gözlem sonuçlarının nedenleri ile ilgili;
I. Tane boyutu küçüldükçe çözünen maddenin çözücü ile temas yüzeyi arttığı için çözünme daha hızlı gerçekleşmiştir.
II. Her üç düzenekte de şekerin suda çözünmesi, çözünen ve çözücü maddelerin birbirleri ile etkileşimi sonucunda gerçekleşmiştir.
III. Sıcaklık arttıkça moleküller daha hızlı hareket eder ve çözücü ile çözünen molekülleri daha kısa sürede etkileşir. Bu da çözünme olayını hızlandırır.

Bilgi: Damıtma yöntemi, birbiri içerisinde çözünebilen ve kaynama noktaları farklı olan sıvıları birbirinden ayırmak için kullanılan bir yöntemdir.

Yukarıda verilen düzeneklerde damıtma yöntemi yardımıyla K ve L sıvıları ile L ve M sıvıları birbirinden ayrıştırılmıştır.

Bilgi: Saf maddelerin kaynama süresince sıcaklıkları sabit kalırken saf olmayan maddeler kaynarken sıcaklıkları
değişebilir.
Aşağıda iki sıvıya ait sıcaklık - zaman grafiği verilmiştir.

Bilgi: Deney sırasında değiştirilen değişkene “bağımsız değişken” denir. Bağımsız değişkenlere bağlı olarak
değişen değişkenlere “bağımlı değişken" adı verilir. Deney sırasında sabit tutulan değişkenlere ise “kontrol değişkeni” denir.

Bir araştırmacı çözünme hızını etkileyen faktörleri belirlemek için aşağıdaki hipotezi kurmuştur.

Hipotez: Çözünen maddelerin tanecik boyutu küçüldükçe çözünme hızı artar.

Elektron mikroskobu sayesinde canlı ve cansız tüm
maddelerin her türlü yapılarını incelemek mümkündür.
Bu mikroskop incelenecek kesiti bir milyar defa
büyütme özelliğine sahiptir.

Bir araştırmacı K, L ve M maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgileri veriyor.
K : Hiçbir kimyasal ve fiziksel yöntemle bileşenlerine ayrılamıyor.
L : Elektron mikroskobuyla yapısında farklı cins moleküller bulunduğu görülüyor.
M : Elektron mikroskobuyla yapısının tek cins moleküllerden oluştuğu görülüyor.

Buna göre K, L ve M maddeleri ile ilgili

I. K maddesi saf maddedir.
II. L maddesi homojen bir karışımdır.
III. M maddesi elementin

Mustafa yaptığı araştırmalar sonucunda aşağıda verilen tanımlara ulaşmıştır.
Tekrar Kullanım: Katı atıkların toplama ve temizleme dışında hiçbir işleme tabi tutulmaksızın ekonomik ömrünü tamamlayıncaya kadar defalarca kullanılmasını ifade etmektedir.
Geri Dönüşüm: Bazı katı atıkların fiziksel veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ikincil hammadde olarak üretim sürecine sokulma işlemidir.
Geri Kazanım: Tekrar kullanım ve geri dönüşümü kapsayan katı atık içerisindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal
ve biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere ya da enerjiye çevrilerek birden fazla kullanılma işlemidir.

Mustafa ulaştığı tanımları pekiştirmek için bu kavramlara ait örnekleri de araştırmıştır.

Resul Öğretmen çözünme hızına etki eden faktörlerden birini gözlemlemeleri için öğrencileri görevlendiriyor ve bunun için tahtaya gerekli bilgileri yazıyor.

Deneyin Adı: Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler
Deneyin bağımsız değişkeni: Çözücünün Sıcaklığı
Deneyin bağımlı değişkeni: Çözünme Hızı
Kontrol edilen değişken : Çözücü cinsi, çözücü miktarı, çözünenin
tanecik boyutu, çözünenin cinsi