Ünite Tekrar Testleri - 1

Bilgi: Bir gölgede Güneş’in gökyüzünde görünebildiği süreye güneşlenme süresi denir. Bir bölgenin güneşlenme süresi ne kadar fazla olursa o bölgenin sıcaklık değeri o kadar yüksek olur.

Yukarıdaki grafikte Manisa ilinin aylara göre güneşlenme süreleri verilmiştir.

Buna göre;

I. Güneşlenme süresinin en az olduğu ayın son günü Manisa’da kış mevsiminin başlangıcıdır.
II. Güneşlenme süresinin yaz aylarında daha fazla olmasının sebebi gündüz sürelerinin daha uzun olmasıdır.
III. Güneşlenme süresinin fazla olduğu aylarda Güneş ışınları Manisa’ya dike yakın açılarla gelmiştir,

21 Haziran gün dönümü tarihlerinden biridir. Bu tarihte Kuzey Yarım Küre’de;

• En uzun gündüz, en kısa gece yaşanır.
• Yaz mevsiminin başlangıcıdır.
• Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne 90° lik açı ile düşer.
• Gölge boyu en kısadır.
• Bu tarihten itibaren Güneş ışınlarının yer yüzeyine gelme açıları küçülmeye başlar.

Karadeniz'de araştırma yapan bilim insanları Akdeniz ve Ege’ye özgü bazı balık ve yengeç türlerinin Karadeniz’e gelerek burada üremeye ve stok yapmaya başladığını tespit etti.

Araştırmacılar, mavi yengeçlerin yanı sıra Karadeniz’e sonradan giren balık türlerini de tespit etme imkanı bulduklarını açıklayarak “Karadeniz’e ait olmayan ancak daha sonra Karadeniz’e girmiş ve burada yaşayama başlayan yaklaşık 25 balık türü tespit ettiklerini belirttiler. Bu balıkların Karadeniz’de bir stok oluşturduğu ve burada çoğaldığı da söylenebilir.” değerlendirmesini yapan araştırmacılar Karadeniz’in fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişimlerinin her geçen gün daha çok Akdeniz/eştiğini gösterdiğini belirttiler. Bu balıkların Karadeniz’i tercih etmesinin ana nedenini ise su sıcaklığının ve tuzluluk oranının değişmesinden kaynaklandığını vurguladılar. 

Yukarıda iklim değişikliğinin etkisiyle deniz sularında meydana gelen bazı değişimler ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Yukarıda iklim ve hava olayları ile ilgili bir kavram haritası verilmiştir.

Kavram haritasında K, L, M ve N ile ifade edilen bölümlerle ilgili olarak;

I. K yerine “klimatoloji”, M yerine “meteoroloji” yazılmalıdır.
II. L yerine “bitki örtüsü” yazılabilir.
III. N yerine “meteoroloji”, M yerine “hava olayları” yazılmalıdır,

Bilgi: Güneşin doğuşu ile batışı arasında geçen süreye aydınlanma (güneşlenme) süresi denir.
Aşağıda bir yerleşim merkezine ait aydınlanma süresini gösteren grafik verilmiştir.

Dünya üzerinde bulunan X ve Y bölgeleri ile ilgili bazı
bilgiler aşağıda verilmiştir.
• Aynı tarih ve zamanda yapılan sıcaklık ölçümlerinde
Y bölgesinin sıcaklığının X bölgesine göre daha fazla
olduğu bilinmektedir.
• Aynı tarihte X ve Y bölgelerinde farklı mevsimlerin yaşandığı
bilinmektedir.
• 21 Haziran tarihinde öğle vakti X bölgesinde bir cismin
gölge boyunun sıfır olduğu bilinmektedir.

Bilgi: Hava olaylarının büyük çoğunluğunun oluşmasında
alçak ve yüksek basınç sistemleri etkilidir. Rüzgârların
oluşmasının temel nedeni de atmosfer basıncının bölgeler
arasında farklılık göstermesidir.

Şekildeki görsel bir yerleşim bölgesindeki hava hareketlerini göstermektedir.

Bu görselle ilgili;

I. Deniz üzerindeki hava tanecikleri kara parçasındaki
hava taneciklerine göre daha sıkışık durumdadır.
II. Kara parçasında alçalıcı hava hareketi gözlenir.
III. Karadaki hava sıcaklığı denize göre daha fazladır,

Güneş ışınları 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde ekvatora dik açıyla düşer ve Dünya’da gece gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu tarihte kutup noktalarında 6 ay sürecek gece - gündüz süreleri başlar. Örneğin 21 Mart tarihinde Kuzey Kutup noktasında 6 ay sürecek gündüz başlar.

Yukarıdaki şemada Dünya’nın Güneş etrafındaki konumları verilmiştir.

Verilen bilgiler doğrultusunda hazırlanan doğru - yanlış etkinliği aşağıdaki gibidir.

Şekildeki görselde Güneş ile Dünya’nın konumu modellenmiştir.

Dünya’nın bu konumuyla ilgili;

I. Kuzey Yarım Küre’de gündüz süreleri gece sürelerinden daha kısadır.
II. Güney Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanır.
III. Yengeç Dönencesi üzerinde gece - gündüz süreleri eşittir. verilenlerden

Rüzgârın hızını, kuvvetini ve hatta yönünü ölçmekte kullanılan aletlere anemometre denir.

Aşağıda basit bir anemometre yapımı ile ilgili etkinliğin aşamaları verilmiştir.

Etkinlik: Basit Anemometre Yapımı

Gereken malzemeler:
• 4 küçük kâğıt veya plastik bardak
• Yapıştırıcı bant
• Makas
• 4 adet plastik pipet
• Toplu iğne veya raptiye
• Silgisi yeni olan silgili kurşun kalem
• Tel zımba

Etkinliğin yapılışı:
• Dört plastik pipeti merkezde birleşen bir artı işareti şekline getirerek bantla birbirine tutturun.
• Her bardağı ağızları aynı yöne bakacak şekilde pipetlerin bir ucuna yatay şekilde zımbalayın.
• İri başlı bir toplu iğne veya raptiyeyi pipetlerin birleştiği merkezden geçirin ve kalemin arkasındaki
silgiye batırın.
• Düzeneğin kolayca döndüğünden emin olduktan sonra düzeneği vantilatör gibi hava üfleyen
elektrikli bir aletin önüne tutun.

Yukarıda verilen etkinlikle ilgili olarak;