Anlatım Bozuklukları - 2

(I) Odada geniş, beyaz bir çalışma masası, camlı bir kütüphane, eski bir koltuk, iki de sandalye vardı. (II) Elif sandalyelerden birine oturdu. (III) Tam da ona ne olduğunu anlatmaya hazırlanıyordum. (IV) Elif, ne olduğunu söylemeden sandalyeden kalktı ve gitti. (V) Sonrasında ben kendi, o kendi odasına yerleşmişti.

“Çok yürümekten ayaklarım ağrıyor.” cümlesinde özne yani "ayaklarım” sözcüğü çoğul iken yüklem olan “ağrıyor” sözcüğü tekil çekimlenmiştir. Bu durumda yüklemin çoğul çekimlenmesi yanlış olur.

Bu töreni üç kişi hazırlamış, yüzlerce kişi tarafından izlenmiştir.

Özne ile yüklem arasında tekillik çoğulluk bakımından belli kurallar vardır. Özne ve yüklem teklik-çokluk ve kişi bakımından birbirine uygun olmalıdır. Bu uygunluklar olmadığı takdirde anlam ve anlatım bakımından cümle bozuk olur. Cansız varlıklar, bitkiler, hayvanlar, soyut kavramlar çoğul eki alarak özne olduğunda yüklemler tekil çekimlenir. Kişileştirme yapılmışsa ya da varlıklar ayrı ayrı düşünülmüşse yüklem çoğul olabilir.

Müdür Bey’e ait olan birtakım evrakları korumak üzere kasaya kilitledik.

Yaklaşık olarak tam iki saat sonra Rize’ye varmış olacağız.

(I) Mehmet Çınarlı’nın bir konuşmasında millî sanatı ve Türkçeyi savunmak için çıkardıkları dergiye neden Hisar adını verdiklerini şöyle anlatıyor: (II) “Bunların savunulacağı bir kale idi Hisar. (III) Önce adına ‘Kale’ demeyi düşündük. (IV) Fakat “kale” sözcüğü söyleyiş bakımından “hisar” gibi ağzı doldurmuyor. (V) Bir de eğer kendimize “Kale” deseydik bize “Kaleciler” diyeceklerdi.