Ünite Tekrar Testleri - 2

Hakikat, iyi, güzel tamamlanmamış bir biçimde önceden
vardır. Örneğin bir heykeltraş, bir insanın bedenini temsil
ederken oranları mükemmel olarak idealleştirilmiş bir figür
yaratır.

Aynı oyunu izleyen, aynı filmi seyreden, aynı resme bakan,
aynı müziği dinleyen insanlardan her biri gördüğünü veya
işittiğini farklı biçimde algılar.

Deniz kıyısında yaşayan sanatçıların yapıtlarında denize ait
görüntülere çokça rastlanır. Sanat anlayışına yön veren toplumdaki
değerlerdir. Örneğin İslam da tasvirin yasak olduğu
dönemlerde çini, minyatür, ebru gibi sanatlar hız kazanmıştır.

Farklı müzik geleneği içinde yetişmiş bir kişi operadan zevk
almayabilir, onu değerli bulmayabilir. Ancak günümüzde
farklı kültürlerden gelmekle birlikte, çeşitli operaları dinleme
imkânı bulan onların öykülerini bilen kişiler operadan hoşlanıp,
zevk alabilirler.

Kant'a göre duyusal hoşlanma çıkar ve ilgilere bağlıdır. Hava
sıcak değilse, soğuk içecekten zevk alınmaz. Oysa estetik
haz tüm ilgi ve çıkarlardan bağımsızdır, insandan insana ve
duruma göre değişmez, bütün insanlar için genel geçerliliği
olan bir olaydır.

Doğasına uygunluk sanatın ayırt edici özelliği olsaydı fotoğraf
sanatı en değerli sanat olurdu. Çünkü fotoğrafın nesnesini
en uygun yansıtan sanat olduğundan kimse şüphe edemez.

Croce'ye göre, sanat eserleri sanatçının ruhunda bir an için
meydana gelen bir ifadenin maddi görünüşleridir. Bu nedenle
sanatçının ruhunda meydana gelen bu estetik olay hakkında
genel geçer herhangi ortak bir yargı verilemez.

Hoşumuza giden ya da gitmeyen bir şeyi duygularımıza dayanarak
belirleriz; ama o şeyin bizdeki ideal bir kurala uygun
olması gerekir. Bu ideal kural ortak estetik duygu adını alır;
çünkü deneyden gelmez, tüm insanlarda vardır. Ortak estetik
duygulara bağlı olarak verilen yargılar genel geçerlidir ve
zorunludur.

Ressam aslında kendisini çizer.

Bir yapıtın sanat eseri sayılabilmesi için yalnızca insan elinden
çıkmış olması gerekmez. Fabrikalarda üretilmiş bir kilim
ya da mobilya da çok güzel bulunabilir. Ama sanat yapıtı
olamaz. Çünkü sanat eseri biriciktir, bir eşi daha yoktur. Ancak
fabrikada üretilen kilim ya da mobilyadan binlercesini
üretmek mümkündür.