Açık Sularda Güç Mücadelesi -2

Osmanlı Venedik ilişkilerinin bozulmasından dolayı 1645'te başlayan Girit kuşatmasında Osmanlı ordusu kısa sürede adanın büyük bir kısmını fethetmiştir. Geri kalan kısmında ise aynı başarıyı gösterememiş kuşatma 1669 yılına kadar 24 yıl sürmüş nihayetinde Girit alınmıştır. Venedik Devleti bu kuşat­ma esnasında Osmanlı ikmal yollarını keserek Osmanlıyı zor durumda bırakmayı başarmıştır. 

Osmanlı Devleti 16. yüzyılda Kıbrıs Adası'nı 6 ay gibi bir sürede fethederken, 17. yüzyılda Girit Adası'nı 24 yılda fethetmiştir. 

Bu durumun nedenleri arasında 

I. Veraset sisteminde yapılan değişiklik 
II. Avrupa'nın gemi teknolojilerinde gelişmesi 
III. Devletin eski güç ve ihtişamından uzaklaşması

Coğrafi Keşiflerden sonra yeni ticaret yolları bulundu. Avrupa'dan Amerika'ya keşifler sonrası göçler yaşandı. Okyanus limanları önem kazandı.İspanya Portekiz İngiltere gibi devletler arasında mücadele yaşandı.

Bu gelişmelerin

I. Coğrafi keşiflerle keşfedilen yerlerin nufus yapısında değişmeler olması
II. Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi
III. Osmanlı Devletinin yeni ticaret yolları üzerinde varlık göstermeye başlaması

Osmanlı donanmasının XVII. yüzyıldan itibaren gücünü kaybetmesinde, 

I. Girit'in 24 yılda fethedilmesi 
II. denizcilikte yenilik yapılamaması 
III. nitelikli denizci yetiştirilememesi, 

 

Fatih Sultan Mehmet tarafından Kırım'ın fethi ile bir Türk gölü haline gelen Karadenız XVIII. yüzyıla kadar yabancı devlet gemilerine karşı bir Türk gölü olma özelliğini korumuştur. 
 

XVII. yüzyıldan itibaren Avrupalı devletler okyanuslardaki faliyetlerini arttırmaya başlamışlardır.

Bu durumun

I. sömürgecilik rekabetinin artması  
II. Devletlerin birbirleri ile mücadeleye girmesi
III. Avrupa kültürünün dünyanın farklı bölgelerine taşınması

Osmanlı devleti 17 yüzyıldan itibaren deniz savaşlarında kalyona karşı kalyonla mücadele edilmesi fikrini savunmuştur.

17. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti donanmada yelkenli gemilerin inşaatına ağırlık vermiş ve kalyon türü gemiler yapmaya başlamıştır.

Yalnızca bu bilgilerden hareketle

I. Donanmada ıslahat yapmaya çalışmıştır.  
II. devlet hazinesine olan masraf azalmıştır. 
III. dönemin en güçlü donanmasını oluşturmuştur.

I. Çeşme faciası 
II. Sinop baskını 
III. Navarin yenilgisi 
IV. İnebahtı savaşı

Yukarıda Osmanlı donanmasının yakıldığı yerler verilmiştir. 
 

Coğrafi keşifler sonrası Avrupa'nın refah seviyesi yükselmiştir.

Coğrafi Keşifler sonrası ispanya ve Portekiz yaptıkları mürgecilik faaliyetleri sonucu dünyanın en zengin ülkelerinden biri olmuşlardır. Fakat ispanya ve Portekiz'in sömürge imparatorlukları uzun sürmemiştir.

……........... , bir devletin kendi sınırları dışında kalan genelde deniz aşırı toprakları askeri müdahale başta olmak üzere çeşitli yollarla ele geçirmesi ve orada hakimiyet kurup yerli toplumlar üzerinde siyasi, iktisadi ve kültürel alanlarda üstünlük sağlayarak bunların her türlü imkanlarını kendi menfaati için yağmalamasıdır." 
 

Akdeniz'in en güçlü donanmalarının birine sahip olan Osmanlı, Girit kuşatmasından sonra denizcilik bakımından geri kaldığını anlamış ayrıca geleneksel denizcilik anlayışının yerine modern denizcilik anlayışının getirilmesi gerektiğini düşünmüştür. Bu doğrultuda okullar açmış Avrupa'dan uzmanlar getirmiş ve gemi tekniklerinde de değişikliğe gitmiştir.

Akdeniz'de çıkarları zedelenen Venedik ile Osmanlı Devleti'nin arası 17. yüzyıldan itibaren Girit Adası yüzünden bozulmuştur. 
Osmanlı Venedik ilişkilerinin bozulmasında ve Osmanlı Devleti'nin Girit Adası'nı kuşatma nedenleri arasında, 

I. Girit'in Coğrafi konumu 
II. Osmanlı Devleti'nin Doğu Akdeniz'de hakimiyetini güçlendirmek istemesi 
III. Girit'te bulunan korsanların Osmanlı ticaret ve hac gemilerine saldırmaları 

Fatih Sultan Mehmet zamanında Kırım'ın Fethi ile Karadeni bir Türk gölü haline getiren Osmanlı devleti Kanuni zamann da ise Preveze Deniz Zaferi ile Akdeniz'i bir Türk gölü halir getirmiştir.

XVII. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'nin denizlerdıtı hakimiyetinin zamanla zayıflamasında,

I. Batıdaki teknolojileri takip edememesi
II. Siyasi ve ekonomik sorunlar ile uğraşması 
III. Donanmaya gereken önemi vermemesi

XVII. yüzyildan sonra Osmanlı donanmasında kullanılmaya başlayan kalyonlar hakkında

I. Küçük, kürekli gemilerdir.
II. Okyanuslara ve açık denizlere uygundur 
III. Doğadan ve rüzgar gücünden faydalanılır

XVII. yüzyıla kadar Osmanlı donanmasında kullanılan kadırgalar hakkında, 

I. Büyük yelkenli gemilerdir. 
II. Koy ve körfezlere uygundur. 
III. Kullanımında insan gücünden çok rüzgar gücünden faydalanılır.

Tarihte bir çok defa Osmanlı donanması yakılmış ve denizlerdeki hakimiyeti zayıflamıştır. 
Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki hakimiyetinin zayıflamasına 

I. Sinop baskını 
II. İnebahti yenilgisi 
III. Navarin yenilgisi