Afetler ve Çevre Sorunları - 1

Sel ve taşkınlar, özelikle yerleşim yerlerindeki alt yapıya ciddi zararlar vermekte ve bu nedenle içme suyuna karışan sel ve kanalizasyon gibi kirli sular o bölgede çeşitli salgın ve bulaşıcı hastalıkların meydana gelmesine neden olmaktadır. Doğal afetler içerisinde en çok bulaşıcı hastalığa neden olanların başında sel ve taşkınlar gelmektedir. Çünkü yerleşim yerlerini etkileyen sel ve taşkınlar, çoğunlukla su şebekeleri ve arıtma sistemlerine zarar vermekte, kanalizasyon taşmaları oluşmakta, insan ve hayvan artıkları içme suyuna karışarak içme suyunun kirlenmesine neden olmaktadır. Sel ve taşkının ardından etkilenen insanların sağlıklı suya ulaşamaması en temel sorun olup kirli suların kullanılması nedeniyle, su ve gıda ile bulaşan hastalıklarda artışlar olabilmektedir. Sel ve taşkın bölgelerindeki kirli sularla direkt temas sonucunda; yara enfeksiyonları, deri ve göz enfeksiyonları, kulak, burun ve boğaz enfeksiyonları oluşabilmektedir. Genellikle sel ve taşkın bölgesinde, taşkın öncesinde görülen hastalıkların salgın yaptığı görülmektedir. Ayrıca, kirli su ile temas eden insanlara, bazı hayvan hastalıkları da bulaşmaktadır. Sel ve taşkınlardan sonra yuvaları bozulan fare gibi kemiricilerin ve yılan, akrep gibi canlıların oluşturduğu sağlık risklerinde artış meydana gelebilmektedir. Tüm bunların yanı sıra sel ve taşkınların insan hayatına en önemli etkileri ölüm ve yaralanmalar şeklindedir.

Bu metne göre sel ve taşkınlarla ilgili;

I. Can ve mal kayıplarına neden olmaktadır.
II. Bulaşıcı hastalıkların daha geniş alana yayılmasına neden olmaktadır.
III. İnsanların temiz su sıkıntısı çekmesine neden olmaktadır.

Üzerinde yaşadığımız yeryüzü geçen her zamanda sağlığını, güzelliklerini kaybetmeye devam ediyor. Sen bunları okurken şu anda milyonlarca atık doğayla buluşuyor, deniz maviliğini kaybediyor, ormanlar tahrip oluyor, temiz havamız azalıyor... Çevreye en büyük etkisi olan insan, kendini doğadan uzaklaştırıyor. İnsanların toprağa attığı radyoaktif atıklar, fabrikalardan salınan zararlı gazlar, çarpık kentleşme, bilinçsiz ilaç ve gübre kullanımı gibi davranışlar çevreyi hasta ediyor. Her yıl okyanuslara atılan 8 milyon ton plastik, canlıların yaşamını tehdit ediyor... Yollar, kaldırım kenarları, çimenlik alanlar ve denizler çöplerle dolu. Çöp kutularına gidilmeden çöpler her yere atılıyor ve doğa bu atıklarla kaplanıyor. Tükettiğimiz ya da kullandığımız çoğu ürünün doğada kaybolması uzun yıllar sürebiliyor.

Aşağıdaki haritada Türkiye Deprem Afet Haritası verilmiştir.

Bu haritaya göre;

I. Türkiye’nin büyük bir kısmında afete neden olan deprem görülmüştür.
II. Karadeniz kıyılarının büyük bir kısmında afete neden olan deprem yaşanmamıştır.
III. En çok can kaybı Erzincan ve İzmit depremlerinde meydana gelmiştir.

Bilindiği üzere, dünyada süre gelen doğa olayları, insanların yaşamını önemli ölçüde etkilediğinde doğal afet olarak nitelendirilmektedir. Diğer bir deyişle BM tarafından doğal afetler, toplumun sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel faaliyetlerini önemli ölçüde aksatan, can ve mal kayıplarına neden olan fakat yerel imkânlar ile baş edilemeyen doğa olayları olarak tanımlanmıştır. Doğal afet sonucunda can ve mal kayıplarının yanı sıra milyonlarca insan yer değiştirmek zorunda kalmaktadır. Bunun ülke ekonomilerine getirdiği zarar çok yüksek miktarlara ulaşmaktadır. Dünya genelindeki doğal afetler ele alınınca, 31 çeşit doğal afetin 28 tanesini meteorolojik afetlerin oluşturduğu görülür. Doğal afetlerin çeşitleri ve önem sıraları ülkeden ülkeye de değişmektedir. En şiddetli afetlerin yaşandığı Asya ve Amerika kıtalarında fırtınalar, kasırgalar, tayfunlar, siklonlar, kuraklık, sel ve orman yangını olayları sık olarak yaşanmakta ve önemli can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır. Akdeniz Bölgesinde görülen doğal afetler fırtınalar, kuraklık, seller, orman yangınları, heyelan, dolu fırtınaları, çığlar, donlar şeklinde etkili olmaktadır. Ülkemizde ise en sık görülen meteorolojik karakterli doğal afetler dolu, sel, taşkın, don, orman yangınları, kuraklık, şiddetli yağış, şiddetli rüzgâr, yıldırım, çığ, kar ve fırtınalardır.

Trabzon Tenis Dağcılık Kayak İhtisas Kulübü (TEDAK) ve Gümüşhane Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü (GÜDAK) tarafından gerçekleştirilen organizasyona Zigana dağında Türkiye Dağcılık Federasyonu tarafından düzenlenen kış dağcılık eğitim kampına katılan sporcularda katıldı. Zigana dağı kamp alanından Gümüşhane Valiliği tarafından yaptırılan Çığ Şehitleri Anıtına kadar yürüyen sporcular daha sonra anıt önünde çığda hayatını kaybeden dağcılar ve Elazığ depreminde hayatını kaybeden vatandaşlar için saygı duruşunda bulunarak İstiklal Marşı’nı okudu. Türkiye Dağcılık Federasyonu yönetim kurulu üyesi Doç. Dr. Sercan Erol ise “Federasyon olarak bu olay meydana geldiği günden beri gerek o dönemki federasyon başkanı Alaattin Karaca ve şu anki başkan Prof. Dr. Ersan Başar bu elim olayda hayatını kaybeden sporcularımızın ve dağcılık camiasının hep yanında olmuştur. Olay meydana geldiği gün arama kurtarma çalışmalarına katılanlardan biri de benim. Kazanın meydana geldiği yerde kesinlikle bir ihmal söz konusu değildi. Hiç ummadık bir şeklide bir yamaçtan karla kaplı olmayan yolda yürüyen dağcılarımız vadi tipi çığa maruz kalarak hayatlarını kaybettiler.” diye konuştu.