Aşık Tarzı Halk Şiiri - 2

I. 19. yüzyıl sanatçılarından olup Doğu Anadolu’da âşıklık geleneğine uygun olarak âşık olmuş, badeli âşıklardandır.
II. Koşma ve semailerinde aşk, doğa ve insan sevgisini işlemiştir.
III. Hayali sevgilisi Gülperi’yi bulmak için Uzakdoğu ülkelerini dolaşmıştır.
IV. Destanlarında sosyal konuları, deprem ve yangın gibi acıları dile getirmiştir.
V. Orijinal buluşlarıyla, halk söyleyişinin en güzel örneklerini vermiştir.

--- , 19. yüzyılın ünlü halk ozanlarındandır. Kayseri’de doğup büyümüş, daha sonra İstanbul’a gelmiştir. Âşık kahvehanelerinde, konaklarda şiirler söylemiştir. Hem hece hem aruz ölçüsünü kullanmıştır. Dönemin devlet yönetiminin aksayan yanlarını, haksızlıkları, yolsuzlukları, kısaca toplumsal bozuklukları sert bir dille eleştirdiği --- tarzındaki şiirleriyle ünlenmiştir.

19.yüzyıl halk şairlerindendir. Divan şiirini en iyi bilen halk ozanlarındandır. Aruz vezniyle yazdığı gazel, murabba, muhammes ve müseddeslerinde bunu açıkça belli etmiştir. Halk ozanı olarak asıl ustalığını koşma ve semailerde göstermiştir. Tasavvufla ilgili şiirlerinde hece veznini kullanmıştır.

--- genellikle dikey olarak aşağıdan yukarıya doğru açılan, halk arasında “danadili” veya “sığırdili" gibi adlarla da bilinen, içerisinde âşık şiirinin yanı sıra az da olsa divan şiirinin de örneklerinin bulunduğu deri kaplı defterlerdir, Supara ve sefine de denilmektedir.

Âşık edebiyatı nazım şekillerindendir. “Manzum hikâye, mensur hikâye, kıssa, masal” şeklinde tarif edilmiştir. Toplum hayatı ile ilgili konuları ele alır. Halk arasında adet ve gelenekleri aksettiren, züğürt, cimri, dalkavuk, gibi tipleri ve gülünç karakterleri ortaya koyar. Zelzele ve kolera gibi tabiat afetlerini ve hastalıkları hikâye eder, eşkıyadan bahseder. Toplum içindeki çeşitli meslek ve zümrelerin, esnafların dikkat çekici taraflarını işleyen çeşitleri de bulunmaktadır. Tarih ve sosyoloji incelemeleri için son derece önemli eserlerdir.

16. yüzyılda yaşadığı sanılan bir halk şairidir. Çoğunlukla koçaklama türünde örnekler vermiş, coşkulu şiirler söylemiştir. ‘Tüfek icad oldu mertlik bozuldu” dizesi ve Bolu Beyi’yle olan mücadelesiyle efsaneleşen şair, halkın gönlünde bir kahraman olarak yerini almıştır.

Aruzu ve heceyi ustaca kullanan şair, âşık tarzı şiirleriyle sevilmiştir. Adını hece ile söylenmiş koşmaları ve destanları yaşatmaktadır. Divanında divan şiirinin bütün şekilleri ile yazılmış şiirler vardır. Hiciv gücü yüksek, usta bir taşlamacıdır. 17. yüzyıldan kendi dönemine kadar Gevheri ve Âşık Ömer’den sonra “divan" tertip eden ilk halk şairidir. Divanı, başından geçen olayları anlattığı Sergüzeşt-name ve Kitab-ı Hikâye-i Garibe adlı eserleri vardır.