Aynalar - 1

Bilgi: Küresel bir cismin dış yüzeyi parlatıldığında elde edilen aynaya tümsek ayna denir. Tümsek aynalar ışığı
dağıtıcı özelliğe sahiptir. Bu nedenle tümsek aynalar daha geniş görüş alanı sunar.
Gülşen verilen bilgiyi değerlendirerek bu özelliğe sahip ayna örnekleri araştırmıştır.

165 cm boyundaki Orhan aşağıda verilen iki düzlem
aynaya eşit mesafede bulunmaktadır.

Bir öğrenci evdeki metal kaşığın iç yüzeyine Şekil - l’deki gibi baktığında kendi görüntüsünün ters olduğunu
gözlemliyor. Kaşığa Şekil - ll’deki gibi baktığında ise görüntüsünün düz hâle geldiğini ve kaşığı uzaklaştırdıkça
görüntünün bozulduğunu fark ediyor.
Buna göre öğrencinin kaşığın iç ve dış tarafını kullanarak yaptığı gözlemler ile ilgili olarak;
I. Kaşığın iç yüzeyi ışık ışınlarını toplayan ayna gibidir.
II. Kaşığın cisme olan uzaklığı değiştikçe görüntünün özellikleri de değişir.
III. Kaşığının dış yüzeyi çukur ayna olup ışık ışınlarını dağıtır,

Erdem Öğretmen “Düz aynada tüm vücudu görebilme” adlı etkinlik düzenlemiştir.
Bunun için düz aynada tüm vücudun görülebilme şartlarını öğrencilerine aşağıdaki gibi açıklamıştır:
1. Aynanın yüksekliği kişinin boy uzunluğunun yarısı kadar olmalıdır.
2. Aynanın alt ucunun yerden yüksekliği, kişinin göz hizasının yerden yerden yükseliğinin yarısı kadar olmalıdır.
Erdem Öğretmen gözünün yerden yüksekliğini ve boy uzunluğunu temsil eden aşağıdaki görseli tahtaya çizmiştir.

Aşağıda verilen zeminle 45 derecelik açı yapacak
şekilde konumlandırılmış düz aynanın önüne X cismi
yerleştirilmiştir.

Buna göre X cisminin aynadaki görüntüsü ile ilgili olarak;

I. K ile gösterilebilir.

II. Cismin boyu bir birim küçültülürse görüntünün boyu da bir birim küçülür.

III. Cisim 1 birim sağa kaydırılırsa görüntü aynadan bir birim uzaklaşır,

Nil, Yusuf, Zeynep ve Elif isimli dört arkadaşın ellerinde bulundurdukları aynalarla ilgili ipuçları aşağıdaki gibidir.
İpucu 1 : Nil’in aynasında düz ve küçük görüntü elde edilir.
İpucu 2 : Yusuf’un aynası makyaj ve dişçi aynalarında tercih edilmez.
İpucu 3 : Elif ile Zeynep’in aynası aynı değildir.
İpucu 4 : Zeynep’in aynasında görüntü düz ve büyük olabilir.
İpucu 5 : Yusuf’un aynasından ortamda sadece bir tane bulunmaktadır.

Bilgi :Teleskoplar aynalı ya da mercekli üretilebilirler. Aynalı teleskoplarda teleskoba ulaşan ışık ışınlarını toplayan ve ışınları yansıtan bir ayna çifti bulunur.

Uzay gözlemevinde görevli Feryal Hanım gözlemevinde kullanmak üzere aynalı teleskop yapmaya karar vermiştir. İlk önce aynalı teleskoplar hakkında bilgi toplayan Feryal Hanım yukarıdaki teleskop tasarımı görseline ulaşmıştır. Teleskop tasarımını inceleyen Feryal Hanım yapacağı teleskopta kullanmak üzere, ayna siparişi vermeye karar vermiştir. Takım halinde satılan aynalar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Aysun evde bulduğu bir optik aynayla bazı deneyler yaparak gözlemlerini not ediyor.

Aynalar insanlık tarihinden beri insanoğlu için önemli bir yere sahiptir.
Aynalar insanın günlük hayatını kolaylaştırmakla kalmayıp aynı zamanda
gerçekleri söyleyen bir dost gibi her zaman yakınında bulundurduğu bir
nesnedir. Bazı masallara bile konu olmuştur. Örneğin Pamuk Prenses
ve Yedi Cüceler masalında kraliçe “Ayna ayna söyle bana! Benden daha
güzel var mı bu Dünya’da?” diye sormuş; ayna ise ondan daha güzel
birisinin var olduğunu söylemiştir.

Masal; güldüren aynalar atölyesine katılarak aynalarda farklı görüntülerinin oluştuğunu gözlemlenmiş ve çok
eğlenmiştir.