Bitkilerde Üreme, Büyüme ve Gelişme - 1

Bir bitkinin çimlenebilmesi için gerekli koşulları gösteren grafikler aşağıdaki gibidir.

Zeynep, bahçedeki elma ağacının açan çiçekleri ile aşağıdaki gözlemleri yapıp gözlem sonuçlarını not defterine kaydediyor.

Aşağıda çiçekli bitkilerde gerçekleşen bir olay verilmiştir.

Bu olayla ilgili;
Yusuf : Anlatılan olay tozlaşmadır.
Mert : Bu olayda erkek organın başçığındaki polenlerin (çiçek tozlarının) dişi organın dişicik tepesine taşınması gerçekleşir.
Arda : Bu olay su, rüzgar, kuşlar ve böcekler aracılığı ile gerçekleşir,

Bilgi: Çiçekli bir bitkinin çiçek açmasından yeni bir bitkinin oluşup gelişmesine kadar olan olaylar dizisine bitkinin hayat döngüsü denir. Tozlaşma ile başlayan bu süreci, döllenme, zigot oluşumu, embriyo oluşumu, tohum oluşumu, meyve oluşumu, çimlenme, büyüme ve gelişme takip eder.

Limon ağacının büyüme ve gelişme aşamalarını gösteren görseller yukarıda verilmiştir.
Buna göre;
I. 1 numaralı evrede polenler dişicik tepesine ulaşmış ardından meyve oluşumu gerçekleşmiştir.
II. 2 numaralı evrede çimlenen tohumdan yeni bir bitki oluşur.
III. Limon meyvesi dişi organın bir bölümü olan yumurtalığın gelişmesiyle oluşur.
IV. 3 ve 8 numaralı evreler arasında bitki her aşamada güneş ışığına ihtiyaç duyar,

Her canlı türü neslini devam ettirmek ister. Tohumlu bitkilerde yeni nesiller için tohumun üretilmesi gerekir. Tohum üretimi için yumurtanın döllenmesi, döllenme için ise polenin dişicik tepesine ulaşması gereklidir. Bitkiler yer değiştiremeyen canlılar olduğundan polenler, rüzgar, su veya hayvanlar aracılığıyla taşınmaktadır. Bu nedenle doğadaki çok sayıda türün varlığını devam ettirmesinde, bitki gen kaynaklarının sürekliliği ve çeşitlenmesinde, biyolojik çeşitliliğin
korunmasında arılar önemli işlev görmektedirler. Bundan dolayı ünlü bilim adamı Albert Einstein: “Eğer arılar yeryüzünden kaybolursa insanlığın sadece 4 yıl ömrü kalır.” sözünü söylemiştir.

Fen bilimleri dersinde aşağıda detayları verilen etkinlik yapılmıştır.

Sınıfı 4 gruba ayrılarak gruplardan tabak üzerine ıslak pamuk yerleştirmeleri istenmiştir. Islak pamukların üzerine nohutların konularak üzerinin ikinci kat ıslak pamukla kapatılması sağlanmıştır.
Hazırlanan tabaklar için her gruba aşağıdaki görevlendirmeler yapılmıştır.

1. Grup
• Tabağı oda sıcaklığında ve güneş ışığı alan bir yere koyarak pamukları her gün biraz ıslatınız.
• Nohutlardaki değişimi bir hafta boyunca gözlemleyiniz.
• Bu grubun düzeneği diğer gruptakilerin gözlemlerini kontrol etmek amacıyla kullanılacaktır.

2. Grup
• Tabağı karanlık bir ortamda bir hafta boyunca bekleterek gözlemleyiniz.

3. Grup
• Tabağı oda sıcaklığında değil soğuk bir ortamda bir hafta boyunca bekleterek nohutlardaki değişimi gözlemleyiniz.

4. Grup
• Nohutları kapalı bir kap içinde bekleterek bir hafta boyunca gözlemleyiniz.

Bilgi: Tohumun çimlenmesi için su (nem), hava (oksijen) ve uygun sıcaklık gereklidir. Tohum çimlenirken ışığa ihtiyacı yoktur.

Bir araştırmacı fasulye tohumunun çimlenmesine etki eden faktörleri belirlemek amacıyla farklı deney düzenekleri hazırlıyor.

Araştırmacı yaptığı deneylerde bağımlı ve bağımsız değişkenleri tablodaki gibi belirlerken kontrol edilen değişkenler kısmını boş bırakıyor.