Büyük Harflerin, Sayıların, Birleşik Harflerin Yazımı - 1

“Güneş ve dünya” sözcükleri gerçek anlamları ile coğrafi terim olarak kullanıldığında büyük harfle başlar. Seni dünyalar kadar seviyorum, cümlesinde ise “dünya” sözcüğü gezegen anlamında kullanılmadığı için küçük harfle başlamıştır.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) verilerine göre Türkiye, kitap okuma oranında dünyada 86’ncı sırada, yoksul Afrika ülkeleriyle aynı kategoride. TÜİK’e göre ise Türkiye’de kitap, ihtiyaç listesinin 235’inci sırasında yer alıyor. Dünyada kitap için kişi başına harcanan para, ortalama 1,3 dolarken Türkiye'de çeyrek dolar.

Hakan Bey, eylül ayının ilk günlerinde oğluyla İstanbul’un yolunu tuttu. Marmara Üniversitesini kazanan oğlunu, okulun yurduna kayıt ettirdikten sonra otobüsle memleketine dönüş yaptı. Eve girdiğinde çocuğunun arkasından gözyaşı döken eşiyle karşılaştı.

Akupunktur, binlerce yıllık geçmişe dayanan bir tedavi yöntemidir. Çin tıbbının bütünleyici parçasını oluşturur. Çin Denizi’nin kuzey kıyılarında konumlanan verimli Sarı Irmak Ovası’nda doğmuştur. Bu bölgeden süreç içinde tüm Çin İmparatorluğu’na yayılmış, sınırlardan taşarak Asya kıtasını kaplamış, özellikle Kore’de ve Japonya’da yaygınlık kazanmıştır. 17. yüzyıla doğru Avrasya ve Afrika sınırlarına dek uzandığı sırada Batı dünyasının ilgisini çekmeye başlamıştır.

Aşağıda büyük harflerin kullanıldığı yerlerle ilgili bazı kurallar verilmiştir:

• Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.
• Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
• Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
• Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.

Bu kurallara göre,

I. Yazarımız, ortaöğrenimini İstanbul Atatürk Lisesi’nde tamamlamıştır.
II. Hindistan cevizi, İspanyollar tarafından keşfedilip Avrupa’ya getirilmiştir.
III. Hitabet gücü yüksek olan Mehmet Akif Ersoy, Kurtuluş Savaşı’nın manevi önderidir.
IV. Dünya Tiyatro günü 1961’de Uluslararası Tiyatrolar Birliği tarafından ilan edildi.

Aşağıda bazı yazım kuralları hakkında bilgi verilmiştir.

• Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar.
• Akrabalık adı olup lakap veya unvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar.
• Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.
• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar; bu adlar gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.

Buna göre,

I. Güneş sisteminin en büyük gezegeni Merkür’ün yüzde kırkı demirden oluşmaktadır.
II. Anadolu ve fen liselerinde İngilizcenin yanı sıra almanca dersleri de verilmektedir.
III. Oğuz Türklerinin öykülerinde Dede Korkut’un kutsallığından, bilgeliğinden söz edilir.
IV. Yazar Ahmet Mithat efendi, eserleriyle halkı bilgilendirmeyi amaçlamıştır.

• "Alt, üst, üzeri” sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan ve somut olarak yer bildirmeyen birleşik sözcükler bitişik yazılır.
• "Ev” sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.