Cumhuriyet Dönemi (1950 -1980) Romanı - 2

17 Şubat 2073 sabahı başlayan romanın kahramanı Can Tezcan, Türkiye'nin en önemli, en ünlü avukatlarından biridir. Can Tezcan, İstanbul'u yalnızca gökdelenlerden oluşan, New York'a benzeyen ama ondan daha güzel, daha modern bir kente dönüştürmek isteyen zengin müşterisi Temel Diker'in yasal sorunlarını çözmek için bir tasarım ortaya atar, yargının özelleştirilmesini sağlayacaktır. Yergi ustası Tahsin Yücel, eserinde Cihangir'de gökdelenler arasında kalmış son bahçeli evden yok edilmiş kedilere, dağda bayırda aç açık dolaşmak zorunda bırakılmış sefalet içindeki yılkı adamlarından, adına mekik dedikleri tek kişilik uçaklarından inmeyen zenginlere, hiç değişmeyen çıkarcı politikacılardan onların destekçisi medyaya kadar sosyal hayatta görülen birçok aksaklığa ışık tutmaktadır.

Uyumasından yararlanıp onun hakkında sessizce biraz bilgi verelim... . Özel hayatlarında hareketsiz ve başarısız olan Çehov kahramanları gibi kederliydi hep. Keder konusuna daha sonra çok döneceğiz... . Kendisine adının ilk harfleriyle Ka denmesini tercih ettiğini, bu kitapta da öyle yapacağımı hemen söyleyeyim. ... Şimdi, Erzurum garajından ayrıldıktan sonra yolculara iyi seyahatler dileyen şoför gibi ben de ekleyeyim: Yolun açık olsun sevgili Ka… Ama sizi kandırmak istemem: Ka’nın eski bir arkadaşıyım ve Kars’ta başına gelecekleri daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben.

Okur, işte bu yüzden, senden hiç de fazla hassas olmayan bana değil, anlattığım hikâyenin şiddetine, benim acılanma değil de dünyanın acımasızlığına inan! Hem zaten, roman denen modem oyuncak, Balı medeniyetinin bu en büyük buluşu, bizim işimiz değil. Bu sayfaların içinde okurun benim sesimi kart kart duyması da artık kitaplarla kirlenmiş, İri düşüncelerle bayağılaşmış bir düzlemden konuştuğum için değil, bu yabancı oyuncağın içinde nasıl gezineceğimi hâlâ bir türlü çıkaramadığım için.

Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Orhan Pamuk'un 1990 yılında yayımlanan romanıdır. Yazar bu romanda Doğu edebiyatına özgü simge ve motifleri kullanmıştır. Roman Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk adlı eserinin günümüze uyarlanmış hâli gibidir. Ayrıca Mevlana’nın Mesnevisi, Attar’ın Mantıkut Tayr ve Binbir Gece Masallarının etkisi de hissedilmektedir.

• Çağdaş Türk edebiyatının en verimli, en yetkin kadın sanatçılarından biridir.
• On romanı, dört öykü kitabı, iki destan, yirmi iki çocuk, birde anı kitabı yayımlanmıştır.
• Romanlarında orta sınıf insanların özellikle kadınların sorunlarını ve iç dünyalarını anlatmayı tercih eder.
• Bir 12 Mart romanı olan Tutsaklar'da tutuklu gençlerin yakınlarının trajedisini anlatır.
• Asi...Asi, Cadı Ağacı, Bir Göçmen Kuştu O başlıca romanlarıdır.

I. Almanya’ya göçün değişik boyutları
II. Kurtuluş Savaşı’nda halkın verdiği mücadeleler
III. Toplumsal gerçeklerin gözlemlerinden çıkan sorunlar
IV. Köyün ve köylünün çektiği sıkıntılar

Polisiye roman olarak yazdığı Bir Cinayet Romanında adlı eserinin iç roman diye nitelendirilen Ölümün Vazgeçilmez Çekiciliği adlı başka bir roman ile içi içe, bir arada yürütülmesi romanı üst kurmaca metin hâline getirir. Derinliği tekniğinde saklı olan bu kitap, yazarın deyimiyle, polisiye eserlere yeni bir örnek katmak için değil, cinayet polisiyelerinin nasıl kurgulandığını göstermek için yazılmış.

Sanatçı çok katmanlı bir metin olarak tanımlanan Gece adlı romanıyla düş ile gerçeği birleştirir. Bu romanı, kimi eleştirmenler postmodern, kimileri ise “ kilitli roman” olarak niteler. Simgelerin çok kullandığı kapalı bir romandır. Roman “gece-gecenin bekçileri ile gündüz-güneşin hareketi” gibi birbirine zıt iki zamanın çatışması üzerine kurulmuştur.

--- , 80 sonrası dikkat çeken kadın romancılarımızdandır. Sait Faik Öykü Ödülü'nü aldığı Elveda Alyoşa’dan sonra siyasal içerikli romanlara yönelir. Fantastik bir eser olan Kedi Mektuplarında kediler aracılığıyla toplumun baskıcı tutumunu ve 68 kuşağının iç hesaplaşmalarını işler. “Hiçbir Yere Dönüşte" Berlin duvarının yıkılışını, 'Erguvan Kapısında ise cezaevlerindeki ölüm oruçlarını işler. “Yetim Kalacak Küçük Şeyler” ise otobiyografik bir romandır.

Uykuların Doğusun'da yapı ve içeriği bütünleyen unsurlardan biri de metinler arasılıktır. Yazarın bazen açıkça bazen örtük biçimde yaptığı göndermeler yarattıkları çağrışımlarla içeriği ve anlamı güçlendirirler. Romanda Radyoevindeki Adam'ın okuduğu Jorge Luis Borges’in Alçaklığın Evrensel Tarihi kitabı ve adı geçen birçok kitap, Cebrail dedenin olmayan bir kuşun peşine düşmesi (Mantıkut Tayı), yazar-anlatıcının Haydar'ı Bin Hüzünlü Haz romanındaki Alaaddin’e benzetmesi açık --- örnek verilebilir. Yazarın üstü kapalı Kafka, Borges ve Marguez, Dante hatırlatmaları metnin iç dokusunda dikkatli okurlarca fark edilebilecek biçimde kullanılmıştır.