Cumhuriyet Dönemi (1950 - 1980) Romanı - 3

2002 yılında Nobel’e aday gösterilerek bu alanda aday gösterilen ilk kadın unvanını almıştır. Edebiyatımızda ‘soyutçular’ akımının son dönemdeki en güçlü ve özgün isimlerindendir. Asıl ününü soyutta, gerçeküstücülükte farklı bir üslup ve teknik arayan hikâyeleriyle yakalamıştır. Dilin kelime varlığını ve cümle yapısını değiştiren sanatçı, alışılmış toplum düzenine başkaldırın Hallaç ve Gecede öykülerinin yanında Cüce, Tuhaf Bir Kadın, Karanlığın Günü, Mektup Aşkları romanlarıyla tanınmaktadır.

Felsefeyi edebiyata sokan ve romanlarında felsefi öğelere yer veren sanatçılarımızdandır. Puslu Kıtalar Atlası, Kitabûl Hiyel, Efrasiyab Hikâyeleri ve Amat, hem kurgu hem felsefi söylemleriyle dikkat çeken eserlerindendir. Efrasiyab Hikâyeleri tiyatroya da uyarlanarak 476 oyuncu tarafından İngiltere’de sahnelenmiştir.

İki Yeşil Su Samuru adını Hint kökenli İngiliz H.H. Munro’nun İnsanlar ölünce dünyada yaptıklarına ve kişiliklerine göre altı sınıftan bir canlıya dönüşecekleri ve su samuru olmak isteyen Laura adlı öyküsünden alan postmodern bir romandır. Roman modern, kentli ve meslek sahibi Türkiyeli kadın modelini temsil eden Nilsu adlı genç bir mimarın kendi yaşam hikâyesini bir yazara teslim etmesiyle başlar. Kahramanlar farklı bir biçimde karşımıza çıkar. Onlarla bir zincirin halkaları gibi art arda tanışırız. Klasik roman kalıplarına hiçbir bakımdan uymayan; okuyucuyu farklı bir kurgu ile kadın-erkek ilişkilerine, çevre sorunlarına, aşka, aile ilişkilerine ve daha çok yaşamsal problemlere çözümler arayan bir romandır. Kumral Ada Mavi Tuna ise bu eserin devamı niteliğindedir.

- Son dönem dikkat çeken kadın romancılarımızdandır.
- Renklerin toplumsal kod ve bunların bilinçaltımıza yansıyan hâllerinden esinlenerek isimlendirdiği üçlemesi Yeni Yalan Zamanlar (Yeşil, Mor ve Safran San) kadın kimliğini, kadın duyarlılığını, kadın sorunlarını yalın ve akıcı bir dille, şiirsel üslupla anlatır.
- Ağda Zamanı, Ölü Erkek Kuşlar, İçime Kuşlar Göçüyor, Hiçbir Aşk Hiçbir Ölüm önemli eserlerindendir.

1938’de Kars’ta doğan sanatçı Hâlide Nusret Zorlutuna’nın kızıdır. Küçük Dünya adlı romanı ödüllü bir romandır. Otobiyografik özellikler taşıyan ve çok başarılı ruh tahlillerinin yapıldığı Küçük Dünya İle Malazgirt’in 900. yıl dönümü vesilesiyle yazdığı Ak Topraklar hariç diğer romanlarının konusunu günümüz toplumu ve Türkiye dışı Türklerin dramı oluşturur. Şiir diline yakın bir üslûpla ve ‘’tez”li tekniği ile yaşadığımız olayları romanlaştırmıştır. Azap Topraklan, Çiçekler Büyür, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri, Sancı adlı eserleri tanınmış romanlarından bazılarıdır.

Yazsonu, --- önemli bir roman yazma deneyiminin ardından yayımladığı dördüncü romanıdır. 1980 yılında yayımlanan roman, üst kurmacanın Türk edebiyatındaki erken örnekleri arasında yer alır. İlk üç romanında, özellikle Dar Zamanlar üçlemesinin ilk iki romanı olan Ölmeye Yatmak ve Bir Düğün Gecesi psikolojik gerçekliğin izinin sürüldüğü, an ile geçmiş zamanın sırayla ele alındığı ve ağırlıklı olarak modernist estetiğin etkilerini taşıyan romanlardır. Modernist damar, sanatçının romanlarında hiçbir zaman tamamen yok olmamakla beraber yazar, Yazsonu'ndan itibaren romanlarında postmodern estetiğin imkânlarına da kapı aralar. Postmodern estetik, Yazsonu romanın merkezi kişisi olan ‘yazar’ karakterinin yine sahnede olduğu Romantik Bir Viyana Yazı'na gelindiğinde çok daha belirgin bir hâl alacaktır.

--- yaşamından izler taşıyan Sevgili Arsız Ölüm, geleneksel roman türünün sınırlarını genişleterek edebiyatımızda “fantastik roman”ın önemli örneklerinden biri olmuştur. Romanda köyden kente göçmüş bir ailenin hurafelerle dolu olan yaşamını ironik bir üslupla ele alır. Sanatçı, dış dünyadan elde ettiği gözlemleri bilinen anlamlarından soyutlanıp yeni anlamlar yükleyerek yazdığı Berci Kristin Çöp Masalları'nda ise yoksulluğu masal öğeleriyle zenginleştirerek sunar.

--- , simgesel ve şiirsel bir dille yeni anlatım olanaklarını denediği hikâyelerinde, birey-nesne ilişkilerini, dış dünyanın yansıyışını, bireyin yabancılaşmasını duyarlı bir anlatımla yansıtmaktadır. Konusunu tarihten alan Boğazkesen/Fatih’in Romanı'nda bir dönemi aydınlatırken Fatih’in özel yaşamını tartışmaya açar. Devamı niteliğinde olan Resimli Dünya'da Bellini’nin resminden yola çıkarak dönemin Venedik ve İstanbul’u ele alır.

Bu tür romanlarda anlam, katmanlı düzlemlerde fantastik öğeler ve imgelerin metin içinde yoğrulmasıyla oluşur. Kaynağını ve kişilerini gerçek hayattan alan bu türe, rüya anlatım da denir, Türk edebiyatında bu türün bilinçli ilk örneklerini Nazlı Eray vermiştir. İlk romanı Pasifik Günlerinden son romanı Sis Kelebeklerine kadar düş ile gerçek arasında, daha çok gizemli ve düşsel dünyasında gezdirir okurlarını. Arzu Sokağında İnecek Var, Aşkı Giyinen Adam yazarın bu türde verdiği eserlerdendir.