Cumhuriyet Dönemi - I. Yeni ( Garip Şiiri ) - 1

Şiirden benzetmeyi, mecazları kaldırmak gerekir. Ölçü atılmalıdır, anlam şiirin temeli kabul edilmelidir. Şiirin bütün meselesi deyiştedir. Kelimeleri kullanırken onların ille de güzel olmasına bakılmamalı ve şairane üsluptan vazgeçilmelidir.

Ben deniz kenarındaki odamda
Pencereye hiç bakmadan
Dışarıdan geçen kayıkların
Karpuz yüklü olduğunu bilirim

I. Deli eder insanı bu dünya
   Bu gece, bu yıldızlar, bu koku
   Bu tepeden tırnağa çiçek açmış ağaç. (Orhan Veli)
II. Şimdi ne güzel, yeni baştan
    yürümeye ve sevmeye başlamak! (Melih Cevdet)
III. potinlerime ve paltoma
     teşekkür etmeliyim,
     teşekkür etmeliyim yağan kara,
     bu güne bu sevince... (Oktay Rıfat)

Kimi şiirlerinde Mehmet Ali Set müstearını kullanan şair, Türk şiirinde önemli bir yeniliğin öncüsü olmuştur. Şiirde ölçü ve kafiyeyi bir kenara bırakarak, serbestliği tercih etmiştir. Şiiri hayal ve aşın duygusallıktan arındırmıştır. Şiirlerinde sokağın, gerçek hayatın görüntülerini doğal bir söyleyişle yansıtmıştır. Altındağ, Sucunun Türküsü, Sizin İçin, Galata Köprüsü, Karşı, Pireli Şiir, Delikli Şiir gibi yapıtlarına egemen olan toplumsal duyarlıktır. Kimilerinde ince yergi, taşlama öğelerinin ağır bastığı bu şiirlerde geleneksel halk şiirimizin olanaklarından yararlanıldığı görülür

Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar;
Hatta çirkin yaratıldığından bile
O kadar müteessir değildi;
Kundurası vurmadığı zamanlarda
Anmazdı ama Allah'ın adını,
Günahkâr da sayılmazdı.
Yazık oldu Süleyman Efendi’ye...

1941 yılında Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet yayımladıkları bir şiir kitabı ile yeni bir anlayış ortaya koymuşlardır. Şiirde her türlü kurala ve kalıplara karşı çıkmışlardır. Günlük konuşma diliyle sıradan konuları işlemişler ve edebiyatımızda ilk olarak serbest şiir savunmuşlardır.

Ekmek dizimizde
Yıldızlar uzakta ta uzakta
Ekmek yiyorum, yıldızlara bakarak
Öyle dalmışım ki sormayın
Bazen şaşırıp ekmek yerine
Yıldız yiyorum

Ne güzel enseyi geçmemesi saçların,
Alnımızda bitmesi.
Tane tane olması kirpiklerin,
Tel tel olması kaşların.
Ne güzel insan yüzü.
Elmacık kemiği ve on parmak.
Ya dünyamız, bütün bu mevsimler.
Bulutlar, telli kavak ve İstanbul...

I. Şiirde geleneğe başkaldırıp serbest şiir yazma yoluna gittiler.
II. “Sanat sanat içindir.” anlayışıyla hareket etmiş, aydınlara seslenmek istemişlerdir.
III. Sokağı ve gerçek yaşamı şiire aktardılar.
IV. Sürrealizm ve dadaizm akımlarından etkilenmişlerdir.
V. Dilin söz ve anlam sanatlarına başvurularak kullanılmasını savundular.