Cumhuriyet Dönemi - Milli Edebiyat Anlayışını Yansıtan Şiir - 1

Alınız ilmin Garb'ın alınız sanatını
Veriniz hem de mesainize son süratini
Çünkü kabil değil artık yaşamak bunlarsız
Çünkü milliyeti yok sanatın, ilmin yalnız.

Çocukluğundan itibaren Anadolu'da dolaşan ve Anadolu'yu ateş çemberi içinde gören duygulu ve yumuşak bir şairin sahtelik karşısında tiksinti duymaması imkânsızdır. Anadolu’yu tanımadan, moda olduğu için Anadolu şiirleri yazanlar, bu derin konuyu, maalesef sevimsiz hale getirmişlerdir. Anadolu’ya geçerken Halide Edip, kendisine dinlenmesi için verilen yatakta yatarken, kim bilir daha önce kaç kişinin yattığı bu pis kokulu yatakta şunları düşünmeden edemez: “'Yüzyıllar süren zulüm, sessiz meşakkat onların vücuduna bu kokuyu vermişti. O zaman bazı genç yazarların, halkın hayatı diye, halk psikolojisine dair yazdıkları yazıları düşünerek gülümsedim. İnsan, o günün o tabakasını anlamak için mutlaka bu kokuyu koklamış olması lâzımdı.”

El gibi dolaşma Anadolu’nda,
Arkadaş yurdunu içinden tanı:
Dinle bir yosmayı pınar yolunda
Dinle bir yaylada garip çobanı

Bir ıssız ev gibi gezdiğin bu yurt
Yıllarca döktürür sana gözyaşı
Yavrunun derdiyle ah eder Bayburt
Turnanın hasreti yakar Maraş’ı

• “Dede Korkut’un torunu olarak bilinen sanatçı, Türk edebiyatında. Dede Korkut Hikâyeleri üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınır.
• “Bayrak Şairi" olarak anılan sanatçı, Türklüğü yücelten, ulusal değerleri öne çıkaran, memleketçi şiirleriyle tanınmıştır.
• Âşık Veysel’i Sivas'ta düzenlenen şenliklerde görüp çok beğenmiş ve tanınmasını sağlamıştır.
• Miras, Güneşin Ölümü ve Varidat-ı Süleyman adlı eserleriyle tanınır.
• “Ressam Şair” olarak bilinen sanatçı halk şiir geleneğine sahip şiirler yazmıştır.

I. Bedri Rahmi Eyüpoğlu
II. Mithat Cemal Kuntay
III. Faruk Nafiz Çamlıbel
IV. Ziya Osman Saba
V. Kemalettin Kamu

Cahit Külebi, şiirlerinde hece ölçüsü ve sade bir dil kullanmıştır. Halk edebiyatına oldukça önem veren sanatçı halk şiirinin sesi ve motiflerinden, konuşma dilinin olanaklarından yararlanarak modern bir şiir yarattı. Karacaoğlan'a ‘bacanak’ diye seslenecek kadar candan bir söyleyişi olan Külebi’nin şiirleri doğa ve insan sevgisinde coşku, lirizm, ince alay, kimi zaman da hüzün barındırır.

Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek,
Bizim diyarımızda binbir baharı saklar!
Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek
İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar.

Ahmet Haşim ve Faruk Nafiz’in şiir anlayışlarına dair çalışma yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir karşılaşma tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine hayali bir tartışmaya girişir:

I. F. Nafiz: Muhterem, nazmı basitliğe ve geleneğe hapsettiniz!
   A. Haşim: Hayır efendim, söz dizimini değiştirirken şiiri yeniden icat etlik!
II. A. Haşim: Saf şiirin peşinde koşarken şiir kuşunu öldürdünüz siz!
    F. Nafiz: Şiirimi sembollerle değil gerçeklerle ördüm bendeniz!
III. A. Haşim: Şiirde bireysel duyuş ve zevki, toplum yararına kurban edemezsiniz!
     F. Nafiz: Halk şiirinin imkânları ve hece, iyi bir şiir yazmak için yeterlidir!
IV. F. Nafiz: Müzikalite kadar manaya önem verseydiniz şiiriniz daha iyi olurdu!
     A. Haşim: Şiirde şairanelik aradım ben, toplumsal fayda değil efendim!

Genç Kalemler hareketi, Cumhuriyet yılları gelmeden kendisine biçim ve içeriğe yönelik üç genel ilke belirlemiş bulunuyordu: Hece vezni, buru bir Türkçe ve memleket meseleleri. Bu üç öge yirmili ve otuzlu yıllarda şiir gündeminin tek belirleyicisi oldu. Bu tavır, Cumhuriyet’in kurulmasından sonra "memleket şiiri" adıyla belirlenen bir kapsama evrildi. Yeni rejimin getirdiği yönelimlerin büyük ölçüde edebî düzleme gönüllü yansıması olan “memleket şiiri” --- gibi isimlerle Anadolu'nun, Anadolu insanının güzel, olumlu, yüce yönlerini şiirleştirmeyi amaç edindi.