Cumhuriyet Dönemi Saf Şiir - 1

I. Yalnızlık öldürdü beni
   Işığını gözlerimin önce
   Yüreğimin sevincini
   Yalnızlık aşkımı hevesimi
   Gücümü kuvvetimi

II. Yalnızlık Allah’a mahsus
    Her canlı bir eş arar
    Yalnız kalan, tek taştır
    Onu da yosun sarar

1. Metin

OTEL ODALARI

Bir merhamettir yanan, daracık odaların
isli lâmbalarında, isli lâmbalarında
Kulak verin ki zaman, tahtayı kemiriyor.
Tavan aralarında, tavan aralarında.
Ağlayın âşinasız, sessiz can verenlere.
Otel odalarında, otel odalarında

Necip Fazıl Kısakürek

2. Metin

ÇOCUKLARA

Ne odunmuş babanız: Olmadı bir baltaya sap!
Ona siz benzemeyin, sonra ateştir yolunuz.
Meşe hâlinde yaşanmaz o zamanlar geçti;
Gelen incelmiş adam devri hemen yontulunuz.
Ama dikkatli olun: Bir kafanız yontulacak;
Sakın aldanmayın: İncelmeye gelmez kolunuz.

Mehmet Akif Ersoy

Türk edebiyatında “saf şiir” eğilimi --- kaleme aldığı --- adlı makalesiyle başlar.

“Yedi Meşaleciler” adıyla anılan edebî topluluğun kurucularındandır. Fıkra, makale, gezi, inceleme, çeviri, eleştiri, hikâye, roman, oyun, deneme türlerinden örnekler vermiştir. Fakat onun edebiyat dünyamızdaki asıl önemi bilinçli bir çabayla çıkartmakta olduğu Varlık dergisidir. Hâlâ yayımlanan Varlık dergisi, Türk edebiyatına büyük katkılar sağlamış, nice yeni yazar kazandırmıştır.

Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,
Tanburi Cemil Bey çalıyor eski plâkta.
Birdenbire mesudum işitmek hevesiyle,
Gönlüm dolu İstanbul’un en özlü sesiyle.

--- , Tanpınar’ın en sosyal şiiridir. Bu kentin tarihini, fetihleri bile adeta bir rüya atmosferi içinde naif, mutedil bir insanın bireyselliği açısından işler. Yahya Kemal'in aynı temayı içeren --- ile karşılaştırıldığında bu durum çok açık olarak görülür. Şair, ölçülebilir bir dış gerçeklik öğesi olan zamanı içselleştirilmiş, psikolojik bir nitelikte algılar.

- Oldukça kalabalık bir şairler kadrosunun içinden gerek Millî Mücadele zamanında gerekse Cumhuriyet sonrasında özgün bir hâle yaratabilen iki isimdir.
- Hayata bakışları, yaşayış tarzları ve sanat anlayışları birbirinden alabildiğine uzak olan bu iki şairi kalıcılık açısından birleştiren husus, “saf şiir”e olan bağlılıklarıydı.
- Türk şiirinin ilk modernist ismi ve neoklasik esersiz şair, şiirin her şeyden önce bir dil ürünü, bir sözcük işçiliği olduğu noktasında çağdaşlarının çok ilerisinde duruyorlardı.

(I) Yahya Kemal estetik çabalara, kaygılara dayalı bir şair kimliği çizdi ve sanatını alabildiğine dışa açtı. (II) Bunu yaparken de hiçbir zaman estetik düzeyinden ödün vermeden Servetifünuncular dışındaki pek çok Türk şairinin toplumsallaşma uğrunda tema ve tematik tutum bakımlarından sıkça düştüğü şiirsellikten uzaklaşma tehlikesinden şiirini uzak tuttu. (III) Aşk gibi bireyselliğin uç noktalara ulaştığı yaşantıları, İstanbul gibi genellikle doğal ve kültürel güzellikleri yine kişisel duygulanımların ekseninde işlenen fonları bile hep bir ulusal ruhun üyesi olan, kendisini bir bütünün parçası olarak gören bir bireyin ruh penceresinden yansıttı. (IV) “Beyaz lisan" adını verdiği ve bu tutumunun biçimdeki izdüşümü niteliğindeki günlük dil, “derunî âhenk” hususunda birleştiği Haşim’den uzaklaştırıyordu onu. (V) Yahya Kemal’in dili ne kadar kişisel ve iletişim dışı ise Bir Günün Sonunda Arzu şairininki de o kadar İstanbul insanlarının kolektif ürünüydü.