12. Sınıf: Türk Dili ve Edebiyat - 5. Ünite: Tiyatro - Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu Test Soruları - Test Çöz - 2023 Yeni MEB Eğitim Müfredatına Uygun Yeni Nesil Test Soruları
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
Oğuz Atay'ın Oyunlarla Yaşayanlar adlı oyununun kahramanı Coşkun Ermiş, benzer şekilde onu çevreleyen koşullar, gündelik yaşam ve buna bağlı zorunluluklardan bunalmış bir aydındır. Asıl yaşamak istediği ile yaşadığı arasındaki uçurum onu mutsuz etmektedir. Ona ait bir replik şöyledir:
COŞKUN:
- Hiç utanmadan, sanki hiç ölmemişim gibi, eve gelenlere hoş geldiniz diyorum, giderlerken güle güle diyorum. Ve sanki karım dikiş dikmiyormuş gibi, sanki eski borçlarım yüzünden ikide bir de kapım aşındırılmıyormuş gibi, sanki insanmışım gibi, yine buyurun bekleriz diyorum.
Devlet otoritesinin güçsüzlüğü ve politikacılar, Haldun Taner'i de ilgilendiren bir konu olmuştur. (I) Sanatçı Lütfen Dokunmayın adlı oyununda ilk olarak bireyden olaylara geçmeye başlamıştır. (II) Günün Adamı'nda, devlet adamlarına dayanarak büyük vurgunlar vuranların açgözlülüklerini belirtirken devletteki düzensizliği eleştirir. (III) Sarı Naciye'de devlet otoritesi olmayan bir toplumda özellikle yoksul çevrenin çektiği sıkıntıyı gözler önüne serer. (IV) Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım'da Türkiyede geçimini güçlükle sağlayan kişilerin yıllar süren sömürülüşlerini güldürü havasında aktarır. (V) Eşeğin Gölgesinde hayali bir ülkede sermaye patronlarının üstünlüğünü sergiler.
Sabahattin Kudret Aksal'ın üç oyunu evlilik ve aile ile ilgilidir. Bunlardan --- bir aileyi kuruluşundan ele alarak, yeni kuşaklar yetiştirmesini ve dağılıp yok oluşunu verir. --- evli bir erkeğin, kendisini bekâr olarak tanıttığı bir genç kıza yaklaşmasını, durumu fark eden karısının boşanma davası açması üzerine tekrar evine dönüşünü, bir ailenin geçirebileceği sarsıntılardan biri olarak verir. --- ise evliliğin bir çıkar anlaşması durumuna getirilişini görüyoruz. Aksal'ın ilk oyunu --- aynı çevrede yaşayan bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini, çatışmalarını verip bu ilişki ve çatışmaların hangi koşullar altında çözülüp, gevşeyebileceğini gösterir. Aksal'ın yönetime ilişkin bir oyun yazdığını da görüyoruz. --- , adlı oyununda yöneten - yönetilen ilişkileri üzerinde duruyor.
Romanlarında olduğu gibi, oyunlarında da sosyal eleştiriye çok yer veren sanatçı, eleştiriyi sadece gülünç kılarak değil, o noktalar üzerinde okuyucusunu düşündürerek yapmayı uygun bulur. Hançer'de çocuğu olmayan Selahattin'in babası Sarı Hatipoğlu Hacı Ali, aile geleneğini devam ettirmek için mutlaka bir torun sahibi olmak istemektedir. Salahattin’in karısı hükmet, iradesiz kocasından ve üzerindeki baskıdan bıkmıştır. Hacı Ali'nin kardeşinin oğlunun ısrarlarına dayanamayarak onunla ilişki kurar ve bir çocuğu olur. Durumu öğrenen Selahattin'in, karısını boşamasına Hacı Ali izin vermez. Savaş başlamak üzeredir, kurdukları fabrika hisseleri ucuzlamıştır. Onları ancak Hikmet'in dayısı kurtarabilecektir. Çocuğa Muzaffer adı verilerek aile yadigârı hançer takılır. Sanatçı, para konularında ahlâksızlığın tek kişiye ait olmadığını, çıkarlar ortak olunca adeta, ortak bir tasviple, en azından ses çıkarmayarak -Balıkesir Muhasebecisi bunların başında gelir - ahlâksızlıkların devam ettiğini sonraki oyunlarında da dile getirecektir.
Tiyatroyu güzel sanatlar arasında bir zirve kabul eden --- oyunları da şiirleri gibi trajik bir karakter gösterir. Şiirlerinde soyut olarak hissedilen korku, dehşet, sıkıntı, vehim, şüphe, yalnızlık gibi duygu ve temalar tiyatrolarında kahramanların kişiliklerinde âdeta somutlaşır. Bu oyunlarda günah duygusu, vicdan azabı, kader - irade, akıl - duygu - sezgi ilişkileri, madde - ruh mücadelesi, bilinmeyenin araştırılması, aklın sınırlarının zorlanması, her şeyin ötesinde bir sır bulunduğu inancı gibi metafizik ve psikolojik problemler işlenmiştir. Tiyatroyu ‘’tezin laf olmaktan çıkıp büyü olduğu yer” olarak benimseyen sanatçının oyunları tezli tiyatro türüne girse de bunlarda ana fikir eserin güçlü tekniğiyle ve ustalıkla eritilmiştir. Nâm-ı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey filme alınmış, Bir Adam Yaratmak da televizyon oyunu olarak gösterilmiştir.
İlk oyunu olan Kadınlar Arasında’da, büyük kentleri ele alarak bu kentlerdeki toplum düzensizliğinin, ahlak çöküntüsünün aile üzerindeki etkisini gösterirken hareket noktası kişidir. Onu izleyen oyunlarından Oyun içinde Oyun, Birinci Dünya Savaşı başlamadan hemen önce İstanbul'dan bir kesiti ele alarak değer yargılarındaki değişmeyi, Batılılaşma çabasında olan ancak bir senteze ulaşamadığı için yüzeyde bir Batılılaşmayla züppeleşen ve ona karşı yine senteze ulaşamadığı için kendisini yenileyemeyen iki kişiyi karşılaştırarak verir. Çil Horoz ve Zabit Fatma'nın Kuzusun'da kişilerden hareket eden yazar, Yağmur Sıkıntısı’nda aile yapısı içinde, toplumdaki bozuk düzeni yansıtır.
I. Bireyden topluma yönelen yazarlardan biri olarak oyunlarında bol bol tarihten yararlanmıştır.
II. Hürrem Sultan, Tohum ve Toprak, Atçalı Kel Mehmet, Şeyh Bedrettin onun tarihsel olaylardan ve kişilerden hareket ederek dönemini verdiği oyunlardır.
III. Bunlarla birlikte tarihe yönelmeden toplum gerçeklerine yöneldiği iki oyunu olarak da Kocaoğlan ve Öç/ü görüyoruz.