Cumhuriyet Dönemi'nde Şiir (1923-1940) - 1

Heceyi ustalıkla kullanmıştır. Şiirleri daha çok ferdî ve metafizik bir nitelik taşır. “Kaldırımlar” şiirinde de şehir hayatı içerisindeki insanın bunalımlarını dile getirir. Onun şiirlerinde sağlam bir yapı ve sade bir dil dikkati çeker. Madde ve ruh problemi üzerinde duran şair, insanı soyut bir varlık olarak ele alır.

Şiir yazmaya aruzla başlayan bu şairler, Ziya Gökalp’in fikirleri doğrultusunda, özellikle Mehmet Emin, Ömer Seyfettin ve Rıza Tevfik gibi öncü şair ve yazarların etkisinde kalmışlardır. Daha sonraki yıllarda hece ölçüsünü ve konuşulan Türkçeyi kullanarak millî ve mahallî değerlerle örülü şiirler yazmışlar. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında olgunluk eserlerini vermişlerdir.

Ey Türkeli, ben uzaktan gelen yorgunum
Dinle beni, ben de senin bir öz oğlunum
Geceleyin çölde yalnız kalan yolcu bir
Solgun ışık fark edince nasıl sevinir
Nasıl bütün ümidini bağlarsa ona
Ben de öyle yad elinden baktım vatana
Sen uzaktın benden, fakat kalbim şenindi
Ey Türkeli, hasretin ta ruhuma sindi

Ziya Osman Saba, Yedi Meşaleciler içinde şiiri, en uzun soluklu olarak sürdüren tek kişidir. Bir Ölünün Arkasından adlı şiirinde onun sanat anlayışını görebiliriz:

Ey ölü, az daha yaşatmak isterdim seni .
Habersiz bırakıp gittiğin evde
Giysen hazır duran terliklerini
Odalarda dolaşsan, öksürsen
Toplaşan bu yaz da bahçende yemişleri
Az daha ömür sürsen.
Gözlerimin önünde hep boyun poşun.
Nasıl girerdin şu kapıdan, memnun
Şu iskemleye otururdun
Avuçlarımda, ılık, el sıkışın
Bana bakışın...

Cumhuriyet'in ilk yıllarında sanatçılar eserlerinde Anadolu'yu, memleket ve vatan sevgisini şiirlerinde tem olarak ele almışlardır.

Şiirlerinde;

I. Hitabete benzer bir üslup kullanmışlardır.
II. Lirizmi ön plana almışlardır.
III. Halk dili ve yerel söyleşiye yer vermişlerdir.

I. Hem heceyle hem de aruzla şiirler yazmıştır.
II. Siyasal mizahın özgün örneklerini verdiği fıkralarını Akbaba dergisinde yayımlamıştır.
III. Yazdığı çocuk şiirlerini Kuş Cıvıltıları adlı kitabında toplamıştır.

İlk şiirlerini aruz vezniyle yazdı. “Aruza Veda” şiiriyle birlikte hece ölçüsüne ve yalın Türkçeye yöneldi. “Yeni Mecmua” çevresinde toplanan Beş Hececiler arasında yer aldı. Şiirleri farklı dergilerde yayımlandı. Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. Hüzün yansıtan şiirlerinde daha çok aşk ve kadın temalarını işledi. Rüya, Cenk Duyguları gibi şiir kitaplarının yanı sıra yayınlanmış roman, tiyatro ve anı türünde eserleri de vardır.

Millî Edebiyat Akımı içinde Beş Hececiler adıyla anılan şair grubundandır. Hece ve aruz vezniyle yazdığı şiirlerinde kullandığı Türkçe çok sade, temiz ve ahenklidir. Onun şiirlerinde aşk, memleket, hüzün ve kahramanlık başlıca temalardır. Anadolu insanının hayatını, sıkıntılarını, alçak gönüllülüğünü, yoksulluğunu anlatmayı amaç edinen --- Batılı anlayışa bağlı, İstanbul merkezli sanat ortamını da eleştirmiştir. Çoban Çeşmesi onun en sevilen şiirlerinden biridir.