Cumhuriyet Dönemi'nde Tiyatro (1950-1980) - 3

Romanlarında da toplumsal sorunlara ağırlık veren sanatçı roman ve öykülerini oyunlaştırarak tiyatro alanına girmiştir. Toplum sorunlarını, olayları ön plana alarak verme yoluna gitmiştir, ispinozlar adlı eserinde yoksul bir göçmen ailesiyle zengin ancak görgüsüz bir aileyi karşılaştırır. 72. Koğuşta, insanları suça itenin toplum düzeni olduğu düşüncesini ortaya koymaya çalışır.

TAHRİRAT KÂTİBİ: O kadar canım sıkılıyor ki... Vakit bir türlü geçmek bilmiyor. Kendimi bir an önce sokağa atmak istiyorum. Öyle ya on beş gündür ne yazmak ne çizmek var artık. Ne defter tutmak kaldı, ne de dosya tanzimi. Çekmeceler, raflar, dolaplar bomboş. Ashabı mesalih müracaat etti mi ya telefon ediyorsun yahut yanına kâtip takıp icap eden yere yolluyorsun. İş hemencecik olup bitiyor. Vakıa bu yol halk için belki iyi.

DELİ ÇAVUŞ: İyi ya millet çok memnun.

TAHRİRAT KÂTİBİ: Ama devlet memurluğunun itibarı sıfıra indi. Eskiden kahvelerin önünden geçti miydi halk ayağa kalkıyordu. Şimdi kimsenin umurunda olmuyor. Hoş kahvelerde de pek adam kalmadı ya. Hepsi yol inşaatında. İnan bana, buraya gelenlerin hali tavrı bile değişti. Eskiden önümüzde el pençe divan duranlar şimdi emir veriyorlar. O kadar fenama gidiyor ki, Mehmet Çavuş görürsün bak, bir gün yüreğime inecek.

--- Melih Cevdet’in bireyden topluma yönelen iki başarılı oyunundan biridir. Toplumla sorunları olan bir genç adam ve sokaklarda bebeğiyle yalnız kalmış bir kadının hikâyesidir.
Bir gece adam evine dönerken kadına rastlar, onu evine alır. Beraberce oynadıkları bir oyundan toplum içinde sorunsuz yaşamaya dair çıkarımda bulunurlar ve hayatlarını birleştirirler.

Cumhuriyet Dönemi’nde bireyden topluma yönelen yazarlardan biri de Orhan Asena’dır. Onun tarihten yararlanarak yaşadığı dönemin toplumsal gerçeklerini yansıttığı eserleri şunlardır:

I. Hürrem Sultan
II. Tohum ve Toprak
III. Kocaoğlan
IV. Öç

1950’li yıllarda oyun yazarlarının sayısında büyük bir artış, konularda çeşitlenme göze çarpar. Yine toplum sorunları ön planda olmakla birlikte yazarların toplum sorunlarına değişik hareket noktalarından yöneldikleri görülür. Kimi yazarlar bireyden toplum sorunlarına geçerken kimileri olaydan ve durumlardan hareket ederek toplumsal sorunlara yönelir. Kimi yazarlar da evrensel sorunlar üzerinde durup bu yoldan topluma ulaşır.

I. Kadınlar Arasında'da, büyük kentlerdeki ahlak çöküntüsünün aile üzerindeki etkisini yansıtır.
II. Oyun İçinde Oyun, Millî Mücadele yıllarında İstanbul’dan bir kesimin değer yargılarındaki değişimi irdeler.
III. Çil Horoz'da kişilerden hareket ederek toplumsal sorunlara eğilir.
IV. Yağmur Sıkıntısı’nda aile yapısı içinde, toplumdaki bozuk düzeni yansıtır.
V. Zabit Fatma’nın Kuzusu'nda toplumsal olaylardan hareket ederek kişiye yönelir.