Cümlenin Temel Öğeleri - 1

Özne, yüklemde bildirilen yargıyı gerçekleştiren veya o durumda bulunan öğedir. Yükleme sorulan “ne, kim” soruları cümlede özneyi buldurur.

Bu açıklamadan hareketle,

(I) Zehirli atıklardan oluşan çöpler; insanlar, hayvanlar ve bitkiler açısından birçok tehlike doğurur. (II) Araba tamirhaneleri, fotoğraf stüdyoları, kuru temizlemeciler gibi birçok yerde, çevreye büyük zararlar veren kimi malzemeler kullanılır. (III) Piller, böcek ilaçları, boyalar, temizlik malzemeleri gibi evlerde kullanılan başka ürünler de zehirli maddeler içerir. (IV) Çöp alanlarındaki zararlı atıkların ötekilerden ayrı bir yerde saklanması gerekir.

(I) Tohum ekimi için öncelikli olarak tohumu ekeceğiniz kabın ve ekimi yaptığınız kabı koyacağınız yerin seçimi önemlidir. (II) Kap seçiminde drenajın rahat sağlanabileceği çimlendirme viyolleri, çimlendirme poşetleri, kâğıt ya da plastik bardaklar veya farklı boyutlara sahip olan balkon saksılarını tercih edebilirsiniz. (III) Bunların yanı sıra geri dönüşümden de elde edebileceğiniz yumurta viyolleri pet şişeler, meyve ve sebze sandıkları gibi birçok malzeme içerisinde de tohum çimlendirme yapmanız mümkün. (IV) Nasıl bir kap kullanacağınızı seçtikten sonra sırada tohumları ekmek var.

Temel öğeler özne ve yüklemden oluşur. Yüklem; cümleyi kuran, kesin yargıya bağlayan, çekimli fiil veya kelime grubudur. Özne ise yüklemdeki durumu, yargıyı üstlenen, işi yapan varlık olarak tanımlanır.

Yüklem; temel ve en önemli öge olduğundan cümle, öğeleri bakımından incelenirken önce yüklem bulunur. Yüklemi bulmak için cümlede herhangi bir öğeye soru sorulmaz. Yüklemin varlığı belirlenirken cümledeki çekimlenmiş sözcük veya sözcük gruplarına bakılır.

I. Benim fedakâr, iyi niyetli, dürüst, içi dışı bir arkadaşım muradına erdi.
II. Okumadığınız kitapları, kıymetini bilecek insanlara verin.
III. Arkadaşlarımla oluşturduğum grup, okulun gurur kaynağıdır.
IV. Yurtdışında eğitim görecek olmam, babamı sevindirecektir.
V. Annemin sesi, dünyanın bütün seslerinin en güzelidir.
VI. Sipariş verdiğiniz ürünleri titizlikle paketledik.
VII. Bütün insanlar, zamanla doğanın bir parçası oluyor.