Destan - Efsane Çeşitleri ve Özellikleri - 3

Destanlarda ilk insanların inanışları ya da bir milleti derinden etkileyen olaylar ele alınır. Bu konular ne tamamen gerçek ne de tamamen olağanüstü bir şekilde anlatılır. Coşkulu bir anlatımın kullanıldığı destanlar manzum şekilde, sıfatlar ve süslü ifadelerle sözlü olarak nesilden nesile aktarılır ve en sonunda yetkin bir şair ya da halk ozanı tarafından yazıya geçirilir.

Tanrı, Türkü korumuş; demir erimeye başlamıştı. Odun kömür yığınları hep tazelenerek, bütün boylar başında nöbet tutarak, genç kızlar kurtuluş destanı okuyarak günler geçti. Demir, bir devenin geçeceği kadar eridi; sevinç, dağı taşı inletti.

Dinî, inandırıcı kısa ve nesir şeklindeki halk anlatmaları olarak tanımlanan ……… ; diğer halk anlatılarından dinî ve inandırıcı olma özelliği bakımından ayrılmaktadır.

İran’ın millî kahramanı olan Zaloğlu Rüstem, Sâm’ın torunu, Zâl’ın oğlu, Sührâb ve Ferâmurz’un babası, Bijen’in dedesidir. Destana göre Zâl’ın hamile olan karısı bir türlü doğum yapamaz. Çaresiz kalan Zâl, kendisini büyüten Simurg’un darda kaldığı zaman yakması için kendisine verdiği tüyleri yakar ve hemen Simurg imdadına yetişir. Ona, bunun normal bir hamilelik olmadığını, doğacak çocuğun olağanüstü bir çocuk olduğunu söyler. Çocuğun normal yollarla doğamayacağını, akıllı bir adam getirerek karısının karnını yardırmasını ve çocuğun bu suretle dışarı çıkarılmasını söyler ve gider.