Divan Şiiri - 6

Sen de Leylâ’dan mı öğrendin cefâkâr olmayı
Bir bakışla ey güzel Mecnûn’a döndürdün beni
Öğren Allah aşkına öğren vefâkâr olmayı
Bir bakışla ey güzel Mecnûn’a döndürdün beni

I. Sinemde bir tutuşmuş yanmış ocağ olaydı
  Zülfün karanlığında bezme çerağ olaydı
II. Zülfün görenlerin hep bahtı siyah olurmuş
  Tek zülfün göreydim bahtım siyah olaydı
III. Meyhaneler kapısı bahtım gibi kapansın
  Rindâne bade içmek sensiz yasağ olaydı
IV. Terk-i cünün ederdi Leyla gamıyla Mecnun
  Bir gün yüzün göreydi alemde sağ olaydı
V. Efsaneler yazardım seda-yı aşka dair
  Gamdan dilimde Hayri hal-i ferağ olaydı

Kaside, ……… adı verilen giriş bölümüyle diğer pek çok nazım şekline üstünlük sağlar. Bu bölüm, genellikle bahar, yaz, kış, gece, şafak, gökyüzü, at veya bir güzelin tasvir edildği, sanat yönünden oldukça kuvvetli bir bölümdür. Şairin, kasidedeki başarısı veya başarısızlığı bu bölümle ortaya çıkmaya başlar. Bu bölümde anlatılan tabii, kozmik ya da diğer somut bir nesne-örneğin gül, hançer-i tig (kılıç), kalem vs. - kasideye isim verir.

Ahilik teşkilatının esaslarını anlatan yapıtlara ………. adı verilir. Bu türün en önemli örneği Haliloğlu Yahya Burgazi’ye aittir. Mensur biçimde yazılan bu yapıtlar ahilerin el kitabı sayılır.

I. İçki ile ilgili çeşitli düşünceler, dünya ve hayata aldırış etmeme, yaşamaktan zevk alma vb. konulu gazellerdir.
II. Kadın ve kadına ait konuların ağır bastığı bir aşkı anlatan gazellere verilen addır.
III. İç kafiye bulunan gazellere verilen addır.
IV. Hayat dersi veren, öğretici ve veciz söyleyişli gazellere denir.

I. Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabip
  Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır.
II. El çek tabip el çek yaram üstünden
  Sen benim derdime deva bilmezsin