Edebiyatın Bilim ve Sanatlarla İlişkisi - 1

I. Tarihsel, sosyal ve kültürel olandan hareketle, dille gerçekleştirilen güzel sanat etkinliklerine ve eserlerine verilen genel addır.
II. Ritmik (dramatik) sanatlardan biridir.
III. Arapça “edeb” sözcüğünden türetilmiş, yazın, literatür gibi adlarla da anılmış ve İlk kez Şinasi tarafından kullanılmıştır.
IV. Edebiyat eseri, belli bir sanatkârın kaleminden çıkmış olması sebebiyle öncelikle bireyseldir.
V. Malzemesi dil, kaynağı yaşantılar ve hayal gücü olan bir yaratıcılık, başka bir deyişle bir sanat dalıdır.

Güzel sanatların kimi ortak yanları olsa da birbirlerinden farklılıkları da vardır. Örneğin Millî Mücadele’yi anlatan bir roman ve şiir ile resim ya da heykelde …….. aynıdır fakat ……… farklıdır.

Dramatik (ritmik) sanatların çoğunda fonetik (ses) öğeler de görev alır. Söz gelimi tiyatro, edebiyattan ayrı düşünülemez çünkü ……… hariç diğer tiyatro türlerinin temelinde söz vardır. Bundan dolayı her ne kadar tiyatro bu sınıflandırmada fonetik sanatların dışında ele alınsa da tiyatro metinleri, edebî metinler içinde değerlendirilir. Benzer durumlar bale, dans, opera ve sinema için de söz konusudur.

Edebiyat, tarihî varlığı, söz konusu varlığının var oluş zemini, var edeni, ifade malzemesi, bünyesini oluşturan iç ve dış unsurları, tarih içinde şekillenen geleneği, estetik değerleri ve topluma hitap edip onu şekillendirmesi bakımlarından kültürel bir değerdir. Bunun da ötesinde edebiyat, kültür potasının tümünü kucaklama kudretine sahip bir sanat dalıdır. Hiçbir kültür unsuru düşünülemez ki edebiyatın estetik dünyası içinde yer almamış olsun. Bu sebeple edebiyat, hem kendi değerlerinin hem de diğer kültür değerlerinin, dün-bugün-yarın devamlılığı içinde saklanması, korunması ve geleceğe taşınmasında büyük görev üstlenmektedir. Bu noktada …………… 

…………. , çok boyutlu, çok karmaşık olan edebiyat olayının bütününü; bu bilimin özel bir dalı olması gereken ………….. de bu olayın sadece sosyal yönünü, başka bir deyimle, edebiyat olayıyla toplumsal hayat arasındaki karşılıklı ilişkileri inceleyecektir.

Edebiyat, yerine göre büyüleyici bir güç; yerine göre zevk veren, eğlendiren, bunu yaparken uyandıran, silkeleyen, düşündüren itkidir. Ya yazarlık! Büyük sorumluluk üstlenmiş yaşamsal/toplumsal görev. Onlar sayesinde, belki de varlığımızı sorguluyoruz, anlamaya çalışıyoruz. Onlarla varız. Varoluş kaynağımızı bunlara borçluyuz. Oktavio Paz'ın bu bağlamda görüşü dikkat çekicidir: ".... Poe, Faulkner, Eliot olmaksızın 19. ve 20. yüzyılları kavramak mümkün değildir. ”

Millî Mücadele Dönemi olayları, değişik yönleriyle edebiyatın hemen her türünde işlenmiştir. Yakup Kadri de Sodom ve Gomore romanında Mütareke İstanbul’unun çürümüş, yozlaşmış insanları ile Anadolu'da vatan için mücadele eden insanları karşılaştırarak döneme kendi penceresinden ayna tutmaktadır. Romanda Anadolu ve Millî Mücadele idealize edilir ve dönem, Türk milletinin istiklal mücadelesi ekseninde etraflıca ele alınmıştır. Romanın kahramanı Necdet, nişanlısı Leyla’nın İngiliz askerleriyle yakınlaşmasından rahatsız olmakta ve Anadolu’daki mücadeleyi düşünüp savaşa katıldığının hayalini kurmakta, İstanbul’u içinde bulunduğu pislikten Anadolu’daki mücadelenin temizleyeceğine inanmaktadır.