Eşeyli ve Eşeysiz Üreme - 1

Doku kültürü ile üreme; steril (mikrop barındırmayan ) şartlarda ve yapay bir besin ortamında bitkinin hücre, doku veya organ gibi kısımlarından yeni doku, bitki ya da bitkisel ürünlerin üretilmesidir.

Doku kültürü yönteminin aşamaları aşağıda verilmiştir.
1. Virüs içerme olasılığı daha düşük olan kök ve gövde uçlarından küçük doku parçaları alınır. Bu parçalar besin ortamına konulur.
2. Birkaç gün içerisinde doku hücreleri bölünerek kallus adı verilen düzensiz doku kümesi oluşturulur.
3. Bu kümeden kallus hücreleri ayrılıp büyüme hormonu içeren ortama konulur.
4. Kallustan farklılaşan hücreler kök ve gövdeye sahip küçük bitkiler oluşturur.

Bilgi : Genel olarak canlının gelişmişlik düzeyi ile
yenilenme (rejenerasyon) yeteneği arasında ters
orantı vardır. Gelişmişlik düzeyi arttıkça yenilenme
yeteneği azalır. Canlılarda yenilenme doku, organ
ya da vücut düzeyinde olabilir.

Yukarıda tabloda X, Y ve Z canlılarının hangi düzeyde
rejenerasyon geçirdiği ve rejenerasyon ile
üreme gerçekleştirip gerçekleştiremediği belirtilmiştir.

Bilgi: Büyüme ve gelişimini tamamlayan bireyler çoğalma yeteneğine sahip olurlar. Çoğalma yeteneğine sahip olan canlıların kendilerine benzer bireyler oluşturmasına üreme denir. Üreme, eşeyli ve eşeysiz olarak ikiye ayrılır. Eşeysiz üremede eşey hücrelerine gerek yokken, eşeyli üremede eşey hücreleri kullanılır.

Yukarıda bazı canlıların üreme şekillerine ait görseller verilmiştir.
Buna göre;
I. Rejenerasyonla çoğalmış iki canlı vardır.
II. 1 ve 6 numaralı canlılar bölünerek çoğalır.
III. Hidra ve bira mayasında görülen çoğalma şekli ile 2 numaralı canlının çoğalma şekli benzerlik gösterir.
IV. Bitkiler sadece vejatatif üreme ile çoğalır,

Alper Öğretmen “Bitki Ve Hayvanlarda Üreme” konusunda menekşe bitkisinde görülen üreme şeklini anlatmak için hazırladığı posterleri öğrencilerine göstermiştir.

Bilgi: Bazı canlılar kopan vücut parçalarının eksik kısımlarını tamamlayarak yeni canlılar oluşturur. Bu şekilde gerçekleşen eşeysiz üreme şekline rejenerasyonla üreme adı verillir.

Yukarıda rejenerasyonla üreme hakkında bilgi verilmiştir.

Fen bilimleri dersinde eşeysiz üreme ile İlgili yapılan etkinlikte bir öğrenciye ait işaretlemeler aşağıdaki gibidir.

Bilgi: Tek bir bireyden çeşitli yollarla yeni canlıların meydana getirilmesine eşeysiz üreme denir. Hızlı bir üreme şeklidir. Oluşan bireyler ve ana canlı aynı kalıtsal özellikler taşır. Biyolojik çeşitlilik sağlamaz. Eşeysiz üremenin temelini mitoz bölünme sağlar.