Eşeysiz Üreme - 5

Canlılar dünyasında görülen bazı üreme tipleri şunlardır:

•  Bölünerek üreme
• Yumru ile üreme
• Spor ile üreme
• Çelik ile üreme

Verilen üreme tipleriyle ilgili olarak,

I. Sporla üreme bazı tohumsuz bitkilerde görülür.
II. Bölünerek üreme, bir hücreli canlılardan amip, öglena ve bakterilerde görülür.
III. Çelikle üreme, gelişmiş bitkilerde görülür.
IV. Yumru ile üreme ve çelikle üreme vegetatif üreme şekilleridir.

Bir bitki türünden alınan aşı olarak adlandırılan bir dal parçasının, başka bir bitki türünün anaç olarak adlandırılan dalı ile kaynaştırılması sonucu iki farklı bitki özelliğinin tek bir bitkide görülmesini sağlayan yönteme aşılama denir.

Buna göre,

I. Aşılama sonucu aşı ve anacın genetik özellikleri aynı olur.
II. Aşılama ile oluşturulan bitkinin farklı dallarında, kromozom sayısı farklı olan yapraklar görülebilir.
III. Aşılama sonucu oluşturulan bitkinin bütün meyvelerinin gen çeşitleri birbirinin aynısı olur.

Bir bitkinin kökünden alınan hücrelerin besi ortamında geliştirilmesi sonucu sırasıyla; kallus, embriyo ve yeni bir bitkinin oluşması sağlanabilir. Bu yönteme doku kültürü yöntemi ile üreme denir.

Aşağıdaki şekilde bakterinin çoğalması gösterilmiştir.

Buna göre, bakterinin çoğalması sırasında;

I. sitoplazma bölünmesi,
II. replikasyon,
III. sentrozom eşlenmesi,
IV. çekirdek bölünmesi

Rejenerasyon ve vejetatif üreme ile çoğalan iki canlıda;

I. değişen ortam şartlarına adaptasyon yeteneği kendileri ile aynı olan canlılar üretme,
II. üreme sürecinde mitoz bölünmeler geçirme,
III. üreme sürecinde benzer şekilde sitokinez geçirme,
IV. sonuçta çok hücreli canlılar oluşturma

I. Kertenkelenin kopan kuyruğunu yenilemesi
II. Semenderin kesilen bacağını yenilemesi
III. Salyangozun yıpranan dış iskeletini yenilemesi
IV. Planaryanın ikiye kesilmesi sonucu kesilen parçaların kendini yenilemesi

İkiye bölünme ve tomurcuklanma ile üremede;

I. tek hücreli canlılarda görülebilme,
II. çok hücreli canlılarda görülebilme,
III. çekirdeği, sitoplazma ile birlikte boğumlayarak bölme

Bakteri ve bitkilerin eşeysiz üremesi ile ilgili,

I. Her iki canlıda bölünme sırasında çekirdek zarı ve çekirdekçik erir.
II. Her iki canlıda üreme mitoz bölünme ile gerçekleşir.
III. Her iki canlı da kendilerinin kalıtsal kopyası olan bireyler üretir.

Canlılarda görülen bazı özellikler şöyledir:

I. İnsanda yaralar mitoz bölünme ile kapanır.
II. İkiye bölünen deniz yıldızının her parçası mitoz bölünme ile kendini tamamlar.
III. Kertenkele kopan kuyruğunun yerine mitoz bölünme ile yenisini oluşturabilir.