Geçiş Dönemi (İlk İslamı Eserler) - 2

Kutadgu Bilig, dört kavramı temsil eden dört kişinin (Küntoğdı, Aytoldı, Ögdülmiş, Odgurmış) karşılıklı konuşmaları üzerine kurulmuştur.

“Geçiş dönemi” ürünü olarak bilinen ilk İslami eserler, ……………

Şu Destanı’nın özeti
Al Er Tunga sagusu
Sav örnekleri
Heceyle yazılmış dörtlük örnekleri

• Kovuç: Cin çarpması izi. Böyle olan adamın yüzüne soğuk su serpilir, sonra “kovuç kovuç” denir, üzerlik ve ödağacı ile tütsülenir. Bu “kaç kaç” demek olsa gerektir.
• Tunga: Bebür, Kaplan cinsinden bir hayvandır; fili öldürür, asıl anlamı budur. Bu ad Türklerde yaşamaktadır, anlamı kaybolmuştur, çoğu zaman kişi adı olarak kullanılır; “Tunga Han” , “Tun Tiğin” denir. Türklerin büyük hakanı Efrasiyab’ın asıl adı “Tunga Alp Er”dir, “Bebür gibi kuvvetli, yiğit bir adam” demektir.
• Yüksek: Yüksek tag - yüksek dağ.” Herhangi bir şey yüce ve uzun olursa ona “yüksek” derler. Bu, kuş tüyü anlamında olan “yük”ten alınmıştır. Çünkü onun yaratılışı “yükselmek”tir. Böylelikle, her yüksek şeye bu ad verilmiştir.

“Kitabın adını Kutadgu Bilig koydum, okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. İnsan her iki dünyada devleti elinde tutarsa mesut olur; bu sözüm doğru ve dürüsttür. Önce ....... hükümdardan bahsettim. Sonra ........ adlı vezirden söz açtım: Mübarek saadet güneşi onunla parlar, hükümdar dediğim doğrudan doğruya kanundur. Vezir ise saadettir. Bundan sonra …….. denen kişiyi anlattım; o aklın adıdır ve insanı yükseltir. Ondan sonrakisi ....... adlı derviştir: Onu ben akıbet olarak aldım."