Hak ve Sorumluluklarımız - 1

Mehmet Ali, bu sene ortaokula başlamıştır. Yeni bir okula ve yenni bir mahalleye taşındıkları için bazı uyum sorunları yaşamaktadır. Bu durum derslerinin de kötü olmasına neden olmuştur. Mehmet ali, Babası Abdullah Bey'e bir söz vermiş ve artık düzenli ders çalışacağını yazılı notlarını yükselteceğini söylemiştir. Buna rağmen bir sonraki gün yazılısı olduğunu bildiği halde arkadaşlarıyla futbol oynamaya gitmiş ve yazılıya gerektiği kadar çalışmamıştır. Bunun sonucunda da yazılıdan düşük bir not almıştır.

Merhaba arkadaşlar! Ben Esra. Bende tıpkı sizler gibi ortaokula yeni başladım, 5. Sınıfa gidiyorum. Bu okulda öğrenci olmaktan çok mutluyum. Okuluma hiç devamsızlık yapmadan geliyorum. Fakat geçen hafta çok hastalandım ve okuluma gelemedim. Babam beni hastaneye götürdü. Oradaki doktor benimle çok ilgilendi. Üç gün hastanede yattım ve tedavi gördüm. Hastaneden çıkınca ilaçlarımı almak için eczaneye gittik. Bir sürede doktorun tavsiyelerine uyarak evde dinlendim. Artık iyileştim ve sağlığıma kavuştum. Tekrar okuluma gidebileceğim için çok mutluyum.

Bireyin içinde yaşadığı toplumun bir üyesi olma sürecine sosyalleşme denir. Bu süreçte birey, toplumun kültürel değerlerini öğrenir ve kendine has beceriler edinir. Sabah uyandığımızda ailemize “günaydın” demek, okula gittiğimizde arkadaşlarımızla selamlaşmak, onların hatırını sormak, evden getirdiğimiz yiyeceklerimizle arkadaşlarımızla paylaşmak okulda sosyalleşmeye örnektir.

Eğitim, güvenlik, sağlık, ulaşım gibi ihtiyaçlarımızı tek başımıza sağlamamız zordur. Bu nedenle bu gibi temel ihtiyaçlarımızı karşılamak amacıyla çeşitli kurumlar oluşturulmuştur. Toplumsal yarar sağlamak veya bir ürün üretmek amacıyla oluşturulmuş yapılara kurum adı verilir. Kurumlar, kamu hizmetlerini yürütmek amacıyla devlet tarafından oluşturulmuş resmi örgütlerdir.

Pelin’in babası Ekrem Bey, bir otomobil şirketinde satış müdürü olarak çalışmaktadır. İş saatlerinde oldukça yoğun çalışan Ekrem Bey akşam evine geldiğinde eşi Gülşah Hanım, kızı Pelin ve oğlu Mert ile akşam yemeği yiyerek günün yorgunluğunu atmaktadır. Pelin yemekten sonra abisi Mert ile odasına çekilip önce ödevlerini yapmakta ve daha sonra çantasını hazırlamaktadır. Ekrem Bey ise işini bahane etmeden çocuklarını ödevleriyle ilgilenmekte ve onlara yardım etmektedir. Daha sonra ise ailecek televizyonda sevdikleri filmleri izlemektedirler.

Bu metne göre Pelin ve aile bireylerinin üstlendikleri roller hakkında;

I. Ekrem Bey evinde yönetici rolündedir.
II. Pelin evde kardeş rolündedir.
III. Aile bireyleri görev ve sorumluluklarını yerine getirmektedir.

Aile, toplumun en küçük birimi olarak kabul edilmektedir. Temel ihtiyaçlarımızı ailemiz yardımıyla karşılarız. Onlar sayesinde bebeklikten çocukluğa çocukluktan yetişkenliğe geçeriz. Bu nedenle aileyi, içinde yaşadığımız en önemli grup olarak nitelendirebiliriz. Aile katıldığımız ilk sosyal gruptur. Hayata dair ilk Sosyal gruptur. Hayata dair ilk bilgileri onlardan öğreniriz. Bebeklik döneminden itibaren bize ailemiz bakar. Beslenme ve barınma gibi fiziksel ihtiyaçlarımızla birlikte sevgi ve saygı gibi fiziksel ihtiyaçlarımızla birlikte sevgi ve saygı gibi duygusal ihtiyaçlarımızı da ailemiz sayesinde karşılaşırız. Üzüntü ve sevinçleri onlarla birlikte yaşarız. Ailemiz bizi hayata hazırlar. Birey olarak toplumun bir parçası olmayı öğretir.

Bu metinden hareketle;

I. Aile toplumun temel yapı taşıdır.
II. Aile temel ihtiyaçlarımızı karşılamamıza yardım eder.
III. Ailemiz olmadan yaşamamız imkansızdır.

Yasal veya toplumsal olarak bireylere tanınan yetki ve kazançlara hak denir. Toplum içinde yer aldığımız grup ve kurumlarda üstlendiğimiz rollere bağlı olarak çeşitli haklarımız vardır. Haklarımızı kullanırken yerine getirmemiz gereken görev ve sorumluluklarımız da vardır. Sorumluluk, bireyin yaptığı davranışların sonuçlarını üstlenmesidir. Bireyler, toplum içinde üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür.

Bu bilgilerden yola çıkarak;

I. Yeni satın alınan bir ürünün faturasının satıcıdan talep edilmesi,
II. Mahallesindeki çöplerin düzenli toplanmadığından şikayet eden birinin dilekçe ile belediyeye başvurması,
III. Korsan kitap alan birinin kitabın sayfaları eksik çıkınca satıcıyla kavga etmesi

Aşağıdaki tabloda “grup ve kurumlar” ile ilgili doğru (D) - yanlış (Y) etkinliği verilmiştir.