Halk Kültürü ve Kitabi Kültür - 1

Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi'nde ortaya çıkan sözlü ve yazılı edebiyat ürünleri, Türkiye Selçukluları ve Beylikler döneminin kültür dünyasıyla benzerlik gösterirdi.

Türkiye Selçukluları ve Anadolu beyliklerinin saraylarında önemli kişiler tarafından anlatılanlar; genel olarak masal, menkıbe, fıkra ve hikâyeler ile eski Türk kültüründen gelen unsurları, İran ananelerini, Hint hikâyelerini ve İslam kültür dünyasının etkilerini içermiştir.

Osmanlılar kültürünü çeşitli yollarla kaydederek korumuş ve kendisinden sonra gelen nesillere aktarmaya gayret etmiştir.

Orhan Öğretmen dersindeki bir soruyu: “Osmanlı Devleti, çeşitli etnik ve dinî kökenden halkların ticari, sosyal, kültürel, dinî ve bilimsel etkinliklerini sürdürdüğü bir devlettir.” ifadesiyle cevaplamıştır.

Türkiye Selçukluları ve Anadolu beyliklerinin saraylarında nedim, komik, taklitçi, ozan ve şairler bulunmuştur.

Osmanlı Devleti’nde genellikle sanatını halk arasında icra eden meddah, ozan ve saz şairleri gibi kişilerden öne çıkanlar saraylarda kendilerine yer bulmuştur.

Anadolu’da XII. yüzyıldan itibaren farklı sınıf ve seviyeden insanlar; hikâye dinleyerek, kukla ve taklit izleyerek, nükte ve şaka yaparak gülüp eğlenirdi.

Osmanlı Devleti’nde XV. yüzyıldan itibaren nedim ile meddah lakabı aynı anlamda kullanılmaya başlamış ve XVI. yüzyılla birlikte meddahlık yaygınlaşmıştır. Bu dönemde ozanların yerini ise âşık ve saz şairleri almıştır.

Osmanlı Devleti’nde XVIII. yüzyılın sonundan itibaren batılılaşma ve çağdaşlaşma hareketlerinin etkisiyle darülfünun, hendesehane, mühendishane ve muallimhane gibi kurumların kütüphaneleri kurulmuştur.