Halk Şiiri - 1

Ay gitti batar şimdi
Yar gitti yatar şimdi
Leyla pazara varmış
Mecnun can satar şimdi

Alnımda siyahım var 
Bülbül gibi ahım var 
Göz gördü gönül sevdi
Benim ne günahım var

Girdim yârin bahçesine gülden geçilmez
Gülden geçtim serden geçtim yardan geçilmez
Acıdır aşkın şarabı susuz içilmez

Allar ne güzel yaraşmış yeşil üstüne
Lahuri şallar dolaşmış belin üstüne

…………… , bir ortak halk edebiyatı ürünüdür. Sanatçısı belli değildir. Genellikle kadınlar söyler. Karşılıklı olanlarda kadınlarla erkeklerin karşılıklı söylediği de olur. Âşıklar (saz ozanları) bunu meslek edinmemişlerdir (gerektikçe, ara sıra söylerler). Bu nazım şekli, aaxa şeklinde kafiyelenen dört dizeden oluşur ve genellikle hece ölçüsünün 7’li kalıbıyla söylenir.

Kendisine özgü bir ezgiyle söylenen, kavuştaklı bir nazım biçimi ve türüdür. Halk şiirlerinin öteki türlerinden ezgisiyle ayrılır. Bireysel ya da toplumsal bir üzüntüyü ya da sevinci anlatmak için söylenmiş; genellikle, ilk olarak kimin söylediği bilinmeyen, ortak (anonim) bir üründür. Sanatçısı bilinen (Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Köroğlu, vb.) kimi şiirler dahi, zamanla halkın ortak malı haline gelmiştir. Demek ki, bu türün en önemli niteliği, ortak bir ürün oluşudur. İnsanoğlunun beşikten (ninni) mezara (ağıt) kadar gerek birey olarak, gerek toplumun bir parçası olarak başından geçen her şey, her olay (doğum, ölüm, aşk, ayrılık, düğün, doğa sevgisi, savaş, yenme, yenilme, deprem, kıtlık, salgın, eşkıyalık, cinayet vb.) bu türün konusuna girer.

Yar sana
Gam çekme deli gönül
Bulunmaz mı yar sana
Çünkü Ferhat’ım dersin
Şu dağları yarsana

I. Yedişer heceli dört dizeden oluşan manilere ........... mani denir.
II. Birinci dizesinin hece sayısı yediden az olan manilere .........mani denir.
III. Tam manilerin sonuna uyakları aynı olan bir veya birkaç dize daha getirilerek yapılan manilere ......... mani denir.
IV. İki kişinin karşılıklı olarak söyledikleri manilere ........ mani adı verilir.

Bağ bana
Bahçe sana bağ bana
Değme zincir kar etmez
Zülfün teli bağ bana