Halk Şiiri Temsilcileri - 1

16. yüzyılda yaşamış, zulme karşı ayaklanarak halkın hakkını koruyan ....... , koşma ve semai nazım şekillerini kullanan halk edebiyatında en çok şiir bırakan ........ , lirik şiirin en önemli temsilcisi olmakla beraber Türk halk şiirinde çığır açan, halk edebiyatımızın günümüzde bile yaşarlığını koruması sağlayan ........ yegâne sanatçılardır.

Onun bir ordu şairi veya gezici saz şairi olduğu düşünülmektedir. Okuryazar bir şairdir. Divan şiirini iyi bilir, divan kültürünün halka yayılmaya başladığı bir yüzyılda yaşadığı için aruzla divan estetiğine uygun şiirler de yazmıştır. Ancak, onun asıl başarılı şiirleri heceyle yazdığı şiirlerdir. Yüz yetmiş şairin değerlendirildiği Şairname adlı uzun şiiri edebiyat tarihimiz açısından önemlidir.

16. yüzyılda yaşadığı sanılan ........ âşık edebiyatının önemli şairlerindendir. Kimliği ile ilgili bilgiler hakkında anlatılan bir halk hikâyesine dayandırılır. Yiğitlik, mertlik, savaş şiirlerinin başlıca konularıdır. Şiirlerinde mertçe bir söyleyiş ve coşkulu bir anlatım vardır. Koşmaları ile, özellikle de koçaklama türündeki şiirleriyle tanınmıştır.

17. yüzyıl halk şairlerinden olan …. yeniçeri şairlerindendir. Şiirlerinde divan şiirinin etkisi vardır, hecenin yanında aruzu da kullanmıştır. Âşk, sevgi, iyilik, sadakat, adalet şiirlerinde işlediği konulardır. Koşma, semaî, gazel, destan gibi nazım biçimlerini kullanmıştır. Semaîlerde içli duygularını anlatmıştır. Âşıklar tarafından “ pir” ve “üstat” sayılmıştır. Tasavvufî aşkı anlatan şiirleri, tekkelerde besteyle okunmuştur. Divan'ı vardır.

20. yüzyılın en büyük halk şairi kabul edilir. Küçük yaşta gözlerini kaybettiği için öğrenim görmemiş, usta-çırak geleneğiyle yetişmiştir. Lirik-didaktik bir üslubu vardır. Doğa ve yurt güzellikleri, yurt sevgisi, Allah sevgisi, ulusal birlik gibi konuları sıkça işlemiştir. Bütün şiirleri Dostlar Beni Hatırlasın adı altında kitap hâline getirilmiştir.

Şiirlerini kadın ve tabiat aşkı gibi iki büyük aşk duygusu için düzenlemiştir. Sevgilileri ok kirpikli, fidan ve selvi boylu, elif endamlıdır. Fakat sevgililerin gözleri divan şiirinde olduğu gibi tamamıyla siyah değildir. Onun gönül verdiği güzeller ellerini akik, lâl, yakut yerine kına yakarak süslemişlerdir. Her vardığı yerde yeni bir yurt güzeline gönül vermekte gecikmemiştir. Saz çalar, sazına herkes hayrandır. Divan ve tekke şairlerinin etkilerine kapılmamış, aruz veznini hiç kullanmamıştır.