İklim ve Hava Hareketleri - 2

Şekil I ve Şekil ll’ deki 4 farklı bölge A, B, C, D harfleri ile gösterilmiştir.

Günün belli bir saatinde A ve B bölgesine ait basınç değerleri
ile C ve D bölgesine ait sıcaklık değerleri aşağıda verilmiştir.

Yukarıdaki veriler değerlendirildiğinde A, B, C, D bölgelerinde
gerçekleşen hava olayları ile ilgili,

I. A bölgesinde yükselici hava hareketleri görülmektedir.
II. Şekil l’de rüzgârın yönü denizden karaya doğrudur.
III. Şekil ll’de D bölgesinde alçak basınç alanı oluşur.
IV. C bölgesinde ölçülen basınç değeri 860 mbar ise D bölgesinde
ölçülen basınç değeri 1020 mbar olabilir.

Dolu : Su damlacıklarının soğuk hava etkisiyle donup ve buz toplarına dönüşmesi olayıdır.
Yağmur : Bulutlardaki su buharının yoğunlaşarak yeryüzüne sıvı şeklinde yağması olayıdır.
Kırağı : Geceleri hava çok soğuk olduğunda su buharının çiye dönüşmeden buz kristallerine dönüşmesidir.
Çiy : Havadaki su buharının yeryüzüne yakın bölümlerde yoğuşarak toprak, ağaç ve yapraklar üzerinde oluşturduğu su damlacıklarıdır.

Kasım ayında Ekin Öğretmen okuluna giderken sabahleyin arabasının ön camındaki buz kristallerinin erimesi için arabasını 10 dakika boyunca hareket ettirmeden çalıştırmak zorunda kaldı. Camdaki buz kristalleri eriyince yola çıktı. Bir süre sonra arabasının ön camına vuran ceviz büyüklüğündeki buz parçalarını görünce korktu. Okula vardığında yerlerin kuru olduğunu ama okul camlarının ıslak olduğunu fark etti.

Yukarıda Ekin Öğretmen’in gün içinde yaşadığı bazı olaylar verilmiştir.

Bilgi: 1013 milibarın altındaki basınç değerleri alçak basınç alanı olarak tanımlanır. Alçak basınç alanlarında hava moleküllerinin sayısı yüksek basınç alanlarına göre daha azdır ve havanın hareketi çevreden merkeze doğrudur.

Yukarıda A bölgesine ait haftalık sıcaklık - basınç grafiği verilmiştir.

Buna göre:

I. Cuma günü A bölgesinde yükselici hava hareketi görülmüştür.
II. Perşembe günü A bölgesindeki havanın hareket yönü çevreden merkeze doğrudur.
III. Pazartesi günü A bölgesi alçak basınç alanı etkisi altında kalmıştır,

Rüzgâr türbini, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye, daha sonra da elektrik enerjisine dönüştüren sistemdir. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılır ve elektrik enerjisi elde edilir. 

Yukarıda K ve L bölgeleri arasına elektrik enerjisi üretmek amacıyla kurulmuş rüzgâr santralinden bir bölüm verilmiştir.

K ve L bölgelerinden gelen havanın 1 ve 2 numaralı kısımlara çarptığı bilindiğine göre;

I. Rüzgâr türbinleri A yönünde dönüyorsa o zaman diliminde L bölgesindeki atmosfer basıncı K bölgesine göre daha fazladır.
II. Rüzgâr türbinleri B yönünde dönüyorsa o zaman diliminde K bölgesindeki hava sıcaklığı L bölgesinin hava sıcaklığından
fazladır.
III. K ve L bölgeleri arasındaki sıcaklık farkı arttıkça, rüzgâr türbinlerinin dönüş hızı da artar,

Bilgi: Rüzgârlar, yüksek basınç merkezlerinden alçak basınç merkezlerine doğru eserler.
Kuzey Yarım Küre’de yüksek basınç merkezlerinden alçak basınç merkezlerine doğru hareket eden rüzgârlar saat yönünde hareket ederken, alçak basınç merkezlerine gelen rüzgârlar ise saat yönünün tersine hareket ederler.

Güney Yarım Küre’de ise rüzgârların hareket yönü Kuzey Yarım Küre’nin tam tersidir.

Aşağıda Güney bir bölgedeki basınç merkezleri verilmiştir.

Buna göre K, L, M ve N merkezleri ile ilgili olarak;

I. L ve M bölgeleri yüksek basınç alanlarıdır.
II. K ve N bölgelerinde alçalıcı hava hareketi gözlenir.
III. L bölgesindeki hava sıcaklığı, K bölgesindeki hava sıcaklığından daha düşüktür,

Rüzgâr, atmosferdeki havanın Dünya yüzeyine yakın, doğal, çoğunlukla yatay hareketleridir. 

Rüzgâr oluşumunun temel sebebi atmosfer basıncının bölgeler arasında farklı değerlerde olmasıdır. Rüzgâr daima yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder. Gün içinde Güneş ışınları atmosferde çok düzgün bir dağılımla soğrulmaz. Kimi bölgeler çok, kimi bölgeler az enerji alırlar ve
atmosferde farklı sıcaklık bölgeleri oluşur. Soğuk bölgelerde soğuyan hava alçalarak yüksek basınç alanlarını, sıcak bölgede ise ısınan hava yükselerek alçak basınç alanlarını oluşturur.

Aşağıda birbirine yakın üç farklı bölgede aynı zaman diliminde yapılan sıcaklık ölçüm değerleri verilmiştir.

Yıl içerisinde gece-gündüz süreleri ve Güneş ışınlarının yere düşme açıları yarım kürelere göre farklılık gösterebilir. Örneğin 21 Aralık tarihinde Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz yaşanır. Bu tarihte Oğlak Dönencesi üzerine Güneş ışınları dik açılarla düşer. Ekinoks tarihlerinde (21 Mart - 23 Eylül) gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. 21 Haziran’da ise Güneş ışınları Kuzey Yarım Küre’deki Yengeç Dönencesine dik açılarla düşer.

Bir Avrupa projesi için bir araya gelen Jean, Pierre, John ve Mustafa yaşadıkları şehirler ile ilgili şu bilgileri veriyor.

Bilgi: Eksen eğikliği, bir gezegenin dönme ekseniyle yörünge ekseni arasındaki açıdır. Dünya'da mevsimlerin oluşmasında 23° 27' lık eksen eğikliği büyük rol oynar.

Aşağıda eksen eğikliğinin 23° 27' ve 40° olması durumunda iklim kuşaklarının dağılım alanlarında meydana gelecek değişimler verilmiştir.

Öğretmen fen bilimleri dersinde hava olayları ile ilgili bir mini test yapıyor. Testte öğrencilerden özellikleri verilen hava olaylarına ait birer örnek vermelerini istiyor.

Öğrencilerin özellikleri tablodaki gibi olan hava olaylarına verdikleri cevaplar aşağıdaki gibidir.

Yukarıda küresel iklim değişikliğinin etkileri ile ilgili bir gazete haberi verilmiştir.

Yukarıdaki gazete haberi ile ilgili;

I. Antalya ilinde gerçekleşen hava olaylarından bahsedilmektedir.
II. Bölgenin iklimi hakkında bilgi verilmiştir.
III. Gerçekleşen olayların nedeni Antalya ilindeki iklim değişikliğidir.