İlk Türk Devletleri ve Komşuları - 1

ipek Yolu’na egemen olma mücadelesi Türklerle Çinliler
arasında yaşanan askeri mücadelelerin temel
nedenlerinden biri olduğu gibi kimi zaman Türk devletleri
arasında da çekişmenin de en önemli unsuru
olmuştur.

Buna göre bu bölgede kurulan Türk topluluklarıyla ilgili;
 

I. etkileşime açık bir bölgede yaşadıkları,
II. hayvansal ürün ticaretini denetimlerinde tuttukları,
III. doğu-batı ticaretinde stratejik bir konumda oldukları

Kök Türklerin;
 

I. ilk özgün Türk alfabesini oluşturmaları,
II. Ötüken bölgesinde kurulmaları,
III. konfederatif bir devlet örgütlenmesine gitmeleri

Sistemli ve kurumsal bir devletlerarası ilişkiler hukukunun
var olmadığı ilk ve Orta çağlarda siyasal yapıların
birbirini tanıma işlemini elçi gönderilmesi, kabulü ya da
coğrafyada hakim büyük bir devletin bu elçilik kanalıyla
iktidar alametleri sunması yoluyla gerçekleşmiştir.
 

Buna göre bir İç Asya devleti olan I. Kök Türk Devleti’nin;
 

I. Sasani,
II. Akhun,
III. Doğu Roma,
IV. Emevi

(I) Eski Türk devletlerinde genel olarak devlet meclisi
şeklinde tanımlanan toy ya da kurultay, (II) düzenli
olarak yılın belli dönemlerinde (III) kağanın başkanlığında
(IV) hatun, hanedan üyelerinin ve üst düzey
bürokratların katılımıyla toplanır (V) ve üyelerine de
"Ayukı" adı verilirdi.

• Türklerin ilk yazılı metinlerinden olan Bugut Yazıtı Soğd alfabesiyle yazılmış aynı zamanda
Uygur alfabesinin oluşumunda da Soğd alfabesinden esinlenilmiştir.
• Kök Türk diplomasisini temsil eden Soğdlar
Türk-Bizans ittifakının kurulmasında etkin bir rol oynamışlardır.
 

Soğdların diplomasi ve kültürel alandaki bu etkin konumu;
 

I. ipek Yolu üzerinde geniş bir ticaret ağına sahip olmaları,
II. farklı kültürlerle etkileşim içerisinde bulunmaları,
III. yerleşik, kentli bir topluluk olmaları

• Slavları Vistül, Tuna ve Bohemya bölgesine yerleştirerek Doğu Avrupa'nın etnik yapısını değiştirdiler.
• İstanbul’u iki defa kuşattılar.
• VII. yüzyıldan sonra Hristiyan inancını kabul ederek Avrupa toplulukları arasında eridiler.

Sözlükte "hisse, pay, parça, bölüm, kısım” anlamındaki
—-, Orta Asya Türk devlet geleneğinde siyasîidarî
mânada ülkenin hânedan üyeleri arasında taksim
edilmesi olarak değerlendirilmiş ve bu geleneği
belirtmek için kullanılmıştır.