İşgal Yıllarında Anadolu : Mondros Ateşkes Antlaşması - 3

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalandığının duyulduğu ilk anda, Yunan basın organlarının çoğunda Osmanlı Devleti’nin “koşulsuz olarak boyun eğdiği ve Çanakkale Boğazı’nı açtığı” kaldı ki “tamamen yok olmak istemiyorsa” bunu yapmak zorunda olduğu ifade edilmiştir. Bu konuyu 2 Kasım (19 Ekim) 1918’de manşete taşımış olan Nea Ellas gazetesindeki bir yazıda, “Şu anda zaman konuşmak, kanıtlar sunmak ve siyasi analizlerde bulunmak için uygun değildir. Bugün tamamen neşenin günü addedilmelidir” ve "... Karasu’dan Fırat’a, Rodoplar’dan Toroslar’a ve Kafkaslar’a kadar her Helen şehri ve köyü yaşasın nidaları ile çınlamaktadır.” cümleleriyle ifade edilmiş ve Helenlerin rüyalarının büyük bölümünün gerçek olmasını umduklarının altı çizilmiştir.

I. Dünya Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletleriyle imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşmasında “İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edici durumla karşılaşırsa stratejik noktaları işgal edecektir.” şeklinde madde yer almaktadır.

 Mondros Ateşkes Anlaşması’nda İtilaf Devletlerinin istekleriyle özellikle; 

• Kilikya ve Mezopotamya gibi sınırları belli olmayan eski yerleşim isimleri ile

 • Boğazlar ve çevresi gibi alanı genişletilebilecek yöre adlarını kullanılmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nda alınan karara göre Osmanlı Devleti, İtilaf Devletleri ve Ermeni esirlerini serbest bırakacaktı. Ancak Osmanlı savaş esirleri, itilaf Devletlerinin elinde esir kalmaya devam edecekti. 

Bu karardan hareketle,

 I. Osmanlı Devleti, mağlup devlet olarak görülmektedir.

 II. Anadolu, İtilaf Devletlerinin denetimine girmiştir. 

III. Devletlerin eşitliği prensibine aykırı hareket edilmiştir

İtilaf Devletleri Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasından hemen sonra antlaşmanın 7. maddesine dayanarak Osmanlı topraklarını işgale başlamışlardır. İngilizler Musul’u, Fransızlar da Adana ve çevresini işgal etmiştir.

 Buna göre, 

I. Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü bozulmuştur.

II. İtilaf Devletlerinin işgaller için hukuki dayanakları vardır.

III. İtilaf Devletleri, barış antlaşması yapılana kadar beklemişlerdir.

Mondros Ateşkes Antlaşması I. Dünya Savaşı yenilgisinden sonra son bir hamle ile ayağa kalkmaya çalışan Osmanlı Devleti’nin direncinin tamamen kırıldığı bir anlaşma olmuştur. Öyle ki, yıllardır Anadolu üzerinde hesap yapan emperyalizmin doyumsuz güçleri, galibiyetin mükafatını geciktirmeden almak istiyordu. Yapılması gereken aslında çok önceden planlanmış, iş tatbik etmeye kalmıştı. Paylaşılmış Osmanlı toprakları yeni sahiplerini bekliyordu. Bu bekleyiş uzun sürmedi. Ülke toprakları işgal edilmeye başlanmıştır. 

Buna metne göre, 

I. Osmanlı Devleti’nin savunma gücü elinden alınmıştır. 

II. Sömürgeci devletler emellerine ulaşmak için faaliyetlere başlamışlardır.

 III. İtilaf Devletleri arasında Anadolu’nun paylaşılması konusunda görüş ayrılıkları vardır.

Aşağıda Mondros Ateşkes Antlaşmasının bazı maddeleri verilmiştir. 

• Osmanlı orduları terhis edilecektir. 

• Tüm telsiz ve telgraf hatları İtilaf Devletlerinin kontrolüne bırakılacaktır.

 • Toros tünelleri ve demiryollarının denetimi İtilaf Devletlerinde olacaktır.