12. Sınıf: Türk Dili ve Edebiyat - 3. Ünite: Şiir - İslam Öncesi Türk Şiiri - Test Çöz- 2023 Yeni MEB Eğitim Müfredatına Uygun Yeni Nesil Test Soruları
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
I. metin
Anın uş çıkardım bu türki kitib
Kerek kıi tap ey dost kerek kıl itib
Bitidim bu tangsuk turaf sözlerin
Kah barsa özüm sözüm kalsu tip
(O sebeple çıkardım Türkçe kitap / İster yeter bul, ister ilave yap / Y'azdım bu nadide, zarif sözleri / Ben gidersem sözüm kalsın diye hep.)
II. metin
Ben gidersem sazım sen kal dünyada
Gizli sırlarımı aşikâr etme
Lal olsun dillerin söyleme yada
Garip bülbül gibi ahu zar etme
I. Şiirler, belli aralıklarla düzenlenen törenlerde söylenmiştir.
II. Daha çok destan ağırlıklı bir edebiyattır.
III. Toplumsal etkilenmeden dolayı aruz ölçüsü daha çok tercih edilmiştir.
IV. Halkın kullandığı sözcüklerle sade, yalın bir dit kullanılmıştır.
V. Şiirler dörtlükler hâlinde oluşturulmuştur.
Düşmanlarla karşılaştıklarında öyle bir nara attı ki düşman ödü patlayarak öldü. Atının nallarından çıkan kıvılcımlarla kırk düşmanın gözü kör oldu.
İslam öncesi Türk edebiyatında sözlü geleneğin ve sözlü gelenek içinde de şiirin önemli bir yeri vardır. Ne var ki sözlü geleneğin ürünlerinin tümü günümüze ulaşmamıştır. Günümüze ulaşanlar da ise kopuz denen çalgı eşliğinde şiirleri söyleyen, ----- adı verilen temsilcilerin etkisi büyüktür.
| Özgün hâli Tümen çiçek tizildi Bükünden ol yazıldı Ökünç yatıp üzildi Yirde kopra adrışur | Günümüz Türkçesî Binlerce çiçek dizildi Tomurcuktan yazıldı Çok yatarak sıkıldı Yerden biter açılır |
| Özgün hâli Yay yarupan ergüzi Aktı akın munduzı Toğdu yaruk yılduzı Tıngla sözüm külgüsüz | Günümüz Türkçesi Bahar geldi Kar suları seller gibi aktı Tan yıldızı da doğdu Sözümü gülmeden dinle |
Bu dörtlükte olduğu gibi İslamiyet öncesi Türk edebiyatında aşk, yiğitlik ve tabiat güzellikleri konularını işleyen şiirlere ----- denir.
I. Kişi alası içtin
Yılkı alası taşdın
Il. Ulaşıp eren börleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yırlayu
Sıgtap közi örtülür
I. Turluk çiçek yerildi
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldü
Tumluğ yana kelgüsüz
(Türlü çiçekler açıldı. Çimene ipek yaygı yayıldı. Cennet gibi göründü. Artık kış gelmeyecek.)
II. Biş emek tüzermes (Beş parmak düz değildir.)
Ot tese ağız köymes (Ateş demekle ağız yanmaz.)
III. Yığlap udu artladım
Bağrım başım kartladım
Kaçmış kutuğ irteledim
Yağmur kipi kan saçar
[(Beni bırakıp giden sevgilimin) ardından ağlayıp mahvoldum.
Bağrımın (kapanmış olan) yarasını (yeniden) deştim ve kaçıp gitmiş olan mutluluğu aradım durdum.
(Gözlerim) yağmur gibi kan saçıyor.]