İslam Öncesi Türk Şiiri - 2

(I) Sözlü ürünler yazıdan önce, insanın duygu ve düşüncelerini, beden dili ve müzikle ortaya koyduğu dil ürünleridir. (II) Diğer milletlerin edebiyatında olduğu gibi Türklerin edebiyatında da sözlü edebiyatın doğuşu dinsel temellere dayanır. (III) Sözlü edebiyat ürünleri, daha yazının bulunmadığı dönemlerde, dinsel törenlerde üretilmeye başlanmış, kuşaktan kuşağa aktarılarak yayılmıştır. (IV) Edebiyat türleri içinde ilk doğan tür olan masal, sözlü edebiyatın anlatımında önemli rol oynar. (V) Sözlü edebiyat döneminde sığır, şölen, yuğ gibi törenlerde saygın ve kutsal bir kişiliğe sahip olan ozanlar, kopuz çalarak koşuklar, yırlar ve sagular söylemiştir.

İnsanın ölümü her dönemde ve her toplumda çok etkileyici olmuştur. Türk ve dünya edebiyatında da bu konu her zaman yer bulmuştur. Bu nedenle ölen kişilerin arkasından şiirler söylenmiş, törenler düzenlenmiş ve yas tutulmuştur. Bu tür şiirler farklı kültürlerde farklı adlar ile yayımlanmıştır.

Ödlek arıg kevredi (Zaman hep bozuldu,)
Yunçıg yavuz tavradı (Zayıf tembel güçlendi,)
Erdem yeme savradı (Erdem yine azaldı,)
Ajun begi çertilür (Acun beyi yok olur.)

Aç ne yimes, tok ne times
(Aç ne yemez tok ne demez)
- Ot tütünsüz bolmas,  yalınguk oglı mengü kalmaz
(Güneşte çatlak olmaz, bey sözünde caymak olmaz)

......... , İslamiyet öncesi ........ Türk edebiyatı ürünlerindendir. ........ denilen yas törenlerinde okunurdu. Ölen kahramanların ardından duyulan acıyı anlatan, onun iyi özelliklerini, hayatta iken yaptığı iyilikleri sıralayan şiirlerdir. ........ edebiyatındaki ....... türünün ilk şeklidir.