Kalıtım - 1

Farelerde kıl rengi anne ve baba fareden gelen alel (bir genin farklı çeşitleri) çifti ile kontrol edilir. Farelerde siyah kıl rengi baskın (A), kahverengi kıl rengi çekiniktir (a).

Yukarıda verilen soyağacı farelerde vücut kıl renginin kalıtımını göstermektedir.

İçi taralı kutucuklar kahverengi kıl rengine sahip fareleri temsil ettiğine göre;

I. K ve N farelerinin genotiplerinin en az birinde kahverengi kıl rengi aleli kesinlikle bulunur.
II. M faresinin genotipi kesin olarak bilinir.
III. L faresinin homozigot siyah kıllı bir fare olma olasılığı %0’dır.

Bezelyelerde bulunan bazı özelliklerle ilgili yapılan çaprazlamalar ve elde edilen bezelye tohumlarının özellikleri tablodaki gibidir.

Mendel, bezelyelerle yaptığı tek karakter çaprazlaması sonucunda, melez
karakterli yavru bezelyelerin sayısının saf genotipli yavru bezelye
sayısına eşit olduğunu gözlemlemiştir.

Mendel’in yaptığı çaprazlamaya göre;

I. Çaprazlanan bezelyeler aynı genotiplidir.
II. Çaprazlanan bezelyeler karakter bakımından iki farklı fenotiptedir.
III. Çaprazlanan bezelyelerin genotipinde çekinik gen bulunur.

Her bir ebeveynden gelen gametleri bir karenin kenarı- 
na yazarak genetik çaprazlama sonuçlarını tahmin etme
yöntemine “Punnett Karesi" denilmektedir.

Aşağıda üç farklı çaprazlama sonucunu gösteren Punnett Kareleri verilmiştir.

Yukarıda verilen Punnett karelerine göre;

I. A karesindeki çaprazlama sonucun da oluşan bireyler aynı fenotipe sahiptir.
II. B karesindeki ebeveynler farklı fenotiptedir.
III. C karesindeki çaprazlama sonucunda oluşan bireylerin %25’i melezdir.
IV. B karesindeki çaprazlama sonucunda oluşan bireylerin
fenotip çeşidi sayısı ile genotip çeşidi sayısı aynıdır.
V. C karesinde çaprazlama sonucunda oluşan bireylerin
fenotipleri aynıdır.

Tek yumurta ikizi olan Ceren yaptığı araştırma sonucunda aşağıdaki bilgilere ulaşıyor.

Aşağıdaki şekilde Ceren’in soyağacı görülmektedir.

Bu soyağacı ile ilgili,

I. Deniz ile Mert’in nükleotit dizilimleri aynıdır.
II. Ceren'in anne ve babasının DNA’larında bulunan nükleotit çeşitleri aynıdır.
III. Ceren’in tek yumurta ikizi kesinlikle Deniz’dir.

Bezelyelerde çiçek rengi ile ilgili yapılan 3 farklı çaprazlama sonucu oluşan fenotip oranlarını gösteren daire grafikleri aşağıdaki gibidir.

Bilgi : Soy ağacı anne, baba, çocuklar ve diğer akrabalar arasındaki genetik ilişkiyi gösteren bir çizelgedir.

Yukarıda kalıtsal bir hastalığa alt soyağacı verilmiştir.

Verilen soyağacı ile ilgili olarak;

I. Bazı hastalıklar çekinik genle taşınır.
II. Akraba evliliği kalıtsal hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini artırır.
III. Kalıtsal bir özelliğin baskın ya da çekinik olması bu özelliğin oğul dölde ortaya çıkma olasılığını etkilemez,

Bilgi: Aralarında kan bağı olan bireylerin evlenmesine akraba evliliği denir. Akraba evliliklerinde hastalık taşıyan genlerin bir araya gelme olasılığı diğer evliliklere göre daha fazladır.

Aşağıda K, L, M ve N ailelerine ait bir soy ağacı verilmiştir.

Verilen soyağaçları incelendiğinde;

I. 12 numaralı bireyde kalıtsal hastalık olma ihtimali 8 numaralı bireye göre daha yüksektir.
II. 13 numaralı birey çekinik genler ile taşınan bir kalıtsal hastalığa sahip ise hastalık genini 1 veya 2 numaralı bireylerden almış olabilir.
III. 5 ve 9 numaralı bireyler akraba oldukları için çocukları kalıtsal bir hastalığa sahip olabilir.