Kanunlar Doğuyor - 2

Ekonomisi temel olarak tarım ve hayvancılık faaliyetlerine
dayanan Hitit toplumunda her türlü ücret, fiyat,
para cezası, tazminat, mülkiyet edinme, ekonomik
faaliyetlere ilişkin kurallar, vergi ve haraç miktarları,
ölçü birimleri ve buna benzer iktisadi birçok unsur
doğrudan kanun maddeleriyle belirlenmiştir.
 

Hititlerde hukuk kurallarının oluşumundaki bu durum;
 

I. ekonomik istikrarı sağlamak,
II. toplumsal düzeni korumak,
III. devlet otoritesini hakim kılmak

Hitit yasalarında kendilerinden önceki kanunlarda olduğu
gibi kısas usulü benimsenmemiştir. Mal ya da herhangi
bir karşılık ile kaybın telafisi hedeflenir. Bu geleneksel
kabile hukukunun aşıldığı ve kent yaşamı ve
ekonomik faaliyetlerin geliştiğinin göstergesidir.

İlk Çağ’da yapılan hukuk kurallarının kaynağının;
 

I. toplumsal ihtiyaçlar,
II. gelenekler, örf ve adetler,
III. kutsal kitaplar

Hititlerde Pankuş Meclisi hanedan mensuplarını, hatta kral ve kraliçeyi bile sorguya çekmek ve haklarında hüküm verme yetkisine sahiptir.
 

Bu durum Hititlerde;
 

I. cezanın şahsiliği,
II. hukuk üstünlüğü,
III. sosyal devlet

Günümüzde İlk Çağ Mezopotamya uygarlıkları hakkında bilgiler edinilmesinde;
 

I. mimari eserler,
II. hukuki metinler,
III. dinî kitaplar

Roma İmparatorluğunun teokratik yapısının bir sonucu
olarak Roma Hukuku kilisece de benimsenmiş ve
uygulanmak suretiyle sonraki dönemlere aktarılmıştır.
Bu durum;
I. skolastik felsefenin güçlenmesi,
II. Katolik Kilisesi’nin etkinliğini artırması,
III. laik olmayan anlayışın güçlenmesi

ilk Çağ’da Atina halkı başlıca üç sınıfa bölünmüştü:
Doğumla ya da halk meclisi kararıyla bu hakkı kazanmış
olan vatandaşlar, Aeropaj meclisinin kararı ile ve
bir vatandaşın himayesinde Atina’da ikamet edebilen
yabancılar yani Metekler ve son olarak da köleler.

MS 212 yılında imparator Caracalla tarafından tüm
Roma halkına yurtdaşlık hakkı verilmiş bunun bir sonucu
olarak da Roma Hukuku tüm imparatorlukta kullanılmaya
başlanmıştır. Ancak özellikle Helen kültürünün
etkisindeki doğu eyaletleri bu uygulamadan memnun
olmamışlar ve kendi hukuk kurallarını uygulamaya
devam etmişlerdir.
Buna göre;
I. imparator Caracalla’nın ülke halklarını bütünleştirmeyi hedeflediği,
II. Helenlerin daha insalcıl hukuk kurallarına sahip olduğu,
III. kültürel farklılıkların hukuk birliğini tehdit ettiği

Hammurabi iki metrelik silindir bir taşın üzerine kendi
adıyla anılacak kanunları yazdırarak herkese ilan etmiş
ve Bâbil şehrindeki Marduk Tapınağı’na diktirmiştir.
Kanunlar genel olarak evlilik ve aile, mala karşı işlenen
suçlar, arazi ve ev, ticaret ve alışveriş, saldırı ve yaralama,
köle hukuku, meslek sâhiplerinin verdikleri zararlar,
eşya fiyatları ve ücretler gibi konuları içermektedir.
 

Buna göre Hammurabi Kanunları ile ilgili olarak;
 

I. özel mülkiyeti kabul ettiği,
II. toplumsal yaşamı düzenlemeyi hedeflediği,
III. sosyal sınıflaşmayı yasakladığı